HOLY LAND ΑΓΙΟΙ ΤΟΠΟΙ 2: Σκέψεις στή δύση τοῦ ἥλιου

Δευτέρα 21 Οκτωβρίου 2013

Σκέψεις στή δύση τοῦ ἥλιου

Ἁγίου Ἰγνατίου Μπριαντσανίγνωφ

Τό ὁλόφωτο ἄστρο τῆς ἡμέρας,ἀφοῦ ἔκανε τήν καθημερινή του πορεία,ἔφτασε στή δύση.Ἔγειρε πρός τή θάλασσα καί λικνίστηκε, θαρρεῖς, γιά λίγη ὥρα πάνω ἀπό τήν ἐπιφάνειά της,ἀφήνοντας τίςτελευταῖες ἀποχαιρετιστήριες ἀκτίνες του στή γῆ.Σέ λίγο θά χανόταν πίσω ἀπό τή γραμμή τοῦ ὁρίζοντα.

Παρατηρῶ αὐτό τό μεγαλόπρεπο θέαμα ἀπό τό παράθυρο τοῦ κελιοῦ μου,μέσ᾿ἀπό τό ἥσυχο μοναστήρι.Μπροστά μου δέν ἁπλώνεται μόνο ἡ ἀπέραντη θάλασσα μέ τίς πολύχρωμες ραβδώσεις, μά καί ἡ Κρονστάνδη καί ἡ ἀντικρινή ἀκτή τῆς Φιλανδίας.

Ὁ κατακόκκινος ἡλιακός δίσκος ἀκουμπᾶ ἤδη τήν ἐπιφάνεια τῆς θάλασσας.Μπορῶ τώρα νά τόν κοιτάζω,πράγμα ἀδύνατο στή διάρκεια τῆς ἡμέρας, ὅταν ἡ ἀκτινοβολία του εἶναι ἐκτυφλωτική.

Τί σκέψεις γεννᾶ αὐτό τό θέαμα στόν κατάμονο μοναχό;Ποιά ἔμπνευση θά ξεχυθεῖ στό στῆθος μου,καθώς μελετῶ αὐτή τή σελίδα τοῦ ἱεροῦ βιβλίου τῆς φύσεως,τοῦ βιβλίου πού γράφτηκε ἀπό τόν ἴδιο τόν Θεό;

Τό βιβλίο τῆς φύσεως ἀποκαλύπτει διαρκῶς καινούργια πράγματα σ᾿ἐκείνους πού δέν παύουν νά καθαρίζουν τήν ψυχή τους μέ τή μετάνοια καί νά ἀπομακρύνονται ἀπ᾿ὅλα τά αἴτια τῆς ἁμαρτίας, σημαντικά ἤ ἀσήμαντα.

Τό βιβλίο τῆς φύσεως ἀποκαλύπτεται διαρκῶς σ᾿ἐκείνους πού ἀπαρνήθηκαν τίς ἀπολαύσεις καί τούς μάταιους περισπασμούς.

Τό βιβλίο τῆς φύσεως ἀποκαλύπτεται διαρκῶς σ᾿ἐκείνους πού ἀκολουθοῦν τόν Χριστό καί μαθητεύουν στό Εὐαγγέλιο.

Τό βιβλίο τῆς φύσεως ἀποκαλύπτεται διαρκῶς σ᾿ἐκείνους πού ἀποζητοῦν τήν οὐράνια δόξα καί τίς αἰώνιες ἀπολαύσεις.

Τό βιβλίο τῆς φύσεως ἀποκαλύπτεται διαρκῶς σ᾿ἐκείνους πού ἀγαποῦν τήν ταπεινή ἡσυχαστική μόνωση,ἐπιδιώκοντας ν᾿ἀποκτήσουν πλούσια τή γνώση τοῦ Θεοῦ μέ τήν ἀπάρνηση ὅλων ὅσα τούς Τόν κρύβουν,ὅλων ὅσα τούς χωρίζουν ἀπ᾿ Αὐτόν.

Τό μεγάλο βιβλίο τῆς φύσεως εἶναι κλειστό γιά ἀναγνῶστες ἀκάθαρτους, αἰχμαλωτισμένους ἀπό τά πάθη, βυθισμένους στήν ἁμαρτία,παραδομένους στίς σαρκικές ἡδονές, σκορπισμένους καί ζαλισμένους ἀπό τούς μάταιους περισπασμούς. Γεμάτοι ἐγωισμό, μάταια νομίζουν ὅτι κι αὐτοί διαβάζουν τό βιβλίο τῆς φύσεως.

Διαβάζουν, ναί, ἀλλά τό νεκρό, ὑλικό γράμμα· δέν διαβάζουν τόν Θεό!

Ποιό εἶναι τό περιεχόμενο τοῦ βιβλίου τῆς φύσεως; Σ᾿ αὐτό ὁ Θεός περιγράφεται ἀπερίγραπτα καί ὑμνεῖται μέ θεσπέσιες ὑμνωδίες τοῦ Πνεύματος, μέ ὑπέροχα ἱερά ἄσματα. Αύτά δέν ἀκούγονται μέ τά σωματικα αὐτιά, ἀλλά φτάνουν στήν ἀκοή τῆς ἀναγεννημένης ψυχῆς καί τήν αἰχμαλωτίζουν.

Μπροστά στό βιβλίο τῆς φύσεως θά σταθοῦν γιά νά κριθοῦν, σύμφωνα μέ τή διδασκαλία τοῦ ἁγίου Ἀποστόλου τῶν ἐθνῶν, τήν ἡμέρα τῆς φοβερῆς θείας Κρίσεως, οἱ ἄνθρωποι ὅλων τῶν αἰώνων τῆς ὑπάρξεως τοῦ κόσμου, ἀπό κάθε φυλή καί γλώσσα, πού ἔμειναν ἰσόβια στή θλιβερή, τή γελοία εἰδωλολατρία, στήν τραγική ἄγνοια τοῦ Θεοῦ –κι αὐτό τό βιβλίο θά τούς κρίνει! Γιατί, «μολονότι καί ἡ αἰώνια δύναμη τοῦ Θεοῦ καί ἡ θεϊκή Του ἰδιότητα εἵναι ἀόρατες, μποροῦσαν νά τίς δοῦν μέσα στή δημιουργία, ἀπό τότε πού ἔγινε ὁ κόσμος. Ἔτσι, λοιπόν, δέν θά ἔχουν καμιά δικαιολογία»^¹.

Ὑπάρχει ἕνα βιβλίο ἀσύγκριτα πιό ὑψηλό καί πιό θεῖο, πιό εὐλογημένο καί πιό φοβερό ἀπό τό βιβλίο τῆς φύσεως: τό Εὐαγγέλιο. Αὐτό τό βιβλίο τῆς ζωῆς ὁδηγεῖ τόν διεισδυτικό καί συνετό ἀναγνώστη, πού τό μελετᾶ καί τό ἐφαρμόζει, στόν ἴδιο τόν Θεό, τόν ἑνώνει μέ τόν ἴδιο τόν Θεό.

Τό βιβλίο τῆς φύσεως τοποθετεῖ τόν ἀναγνώστη, πού τό μελετᾶ καί τό ἐφαρμόζει, στόν ἴδιο τόν Θεό, τόν ἑνώνει μέ τόν ἴδιο τόν Θεό.

Τό βιβλίο τῆς φύσεως τοποθετεῖ τόν ἀναγνώστη του στή χορεία τῶν ἀγγέλων καί τόν κάνει θεατή καί κήρυκα τῶν μεγαλείων τοῦ Θεοῦ. Οἱ ἄγγελοι, ὅταν ἀντίκρισαν τό βιβλίο αὐτό, τήν ὁρατή κτίση, ὕμνησαν δοξολογικά τόν Κτίστη· ἔτσι ὑμνεῖ μαζί τους τόν Θεό καί ὁ ἄνθρωπος, βλέποντας τήν κτίση μέ μάτια καθαρά.

Τό Εὐαγγέλιο κρίνει πιό αὐστηρά ἀπό τή φύση τήν ψυχική τυφλότητα τοῦ ἀναγνώστη του. «Σκεφτεῖτε», λέει ὁ Ἀπόστολος, «πόσο αὐστηρότερη τιμωρία ἀξίζει ἐκεῖνος πού ἐξευτέλισε τόν Υἱό τοῦ Θεοῦ, πού θεώρησε χωρίς ἀξία τό αἷμα τῆς νέας διαθήκης, μέ τό ὁποῖο τοῦ δώρισε τή χάρη. Ξέρουμε ποιός εἵναι Αὐτός πού εἶπε: “Σ᾿ ἐμένα ἀνήκει ἡ ἐκδίκηση, ἐγώ θά ἀνταποδώσω, λέει ὁ Κύριος”»^². Ὁ χριστιανός θά κριθεῖ σύμφωνα μέ τό Εὐαγγέλιο, ὅπως βεβαίωσε ὁ Χριστός: «ὁ λόγος πού κήρυξα, αὐτός θά τόν κρίνει τήν ἔσχατη ἡμέρα»^³.

Στό βιβλίο τῆς φύσεως βλέπουμε τόν Θεό τόν παντοδύναμο, τόν πάνσοφο, τόν πανάγαθο, τόν ἀπείρως ἀνώτερο ἀπό τήν πλάση, τόν Θεό πού ἐπάξια προσκυνεῖται ἀπό τά λογικά πλάσματα ὡς Δημιουργός καί Εὐεργέτης τους. Ἀλλά ἀπό τό βιβλίο αὐτό μόνο τήν ὕπαρξή Του μαθαίνουμε. Ἡ φύση δέν μᾶς δίνει συγκεκριμένα στοιχεῖα γι᾿ Αὐτόν. Καί ὁ νοῦς μας δέν μπορεῖ νά Τόν συλλάβει ὡς ἐντελῶς ἀπρόσιτο σέ κάθε νόηση καί ἀντίληψη. Τό Εὐαγγέλιο, ὅμως μᾶς ἀποκαλύπτει συγκεκριμένα πώς ὁ Θεός εἶναι ἕνας ὡς πρός τήν οὐσία καί τριαδικός ὡς πρός τίς ὑποστάσεις. Μᾶς ἀποκαλύπτει τόν ἀγέννητο καί ἄναρχο Πατέρα, στό Πρόσωπο τοῦ ὁποίου στηρίζεται ἡ μοναρχία, ἡ μία ἀρχή, στήν Τριαδική Θεότητα. Μᾶς ἀποκαλύπτει τόν Υἱό, πού γεννιέται ἀΐδια ἀπό τόν Πατέρα. Μᾶς ἀποκαλύπτει καί τό Ἅγιο Πνεῦμα, πού ἐκπορεύεται ἀπό τόν Πατέρα καί ἔχει τήν ἴδια οὐσία, τήν ἴδια τιμή καί τήν ἴδια δόξα μέ τά δύο ἄλλα θεῖα Πρόσωπα. Μᾶς ἀποκαλύπτει ἀκόμα τόν δρόμο τῆς σωτηρίας, τόν ὁποῖο ἄνοιξε ὁ Λυτρωτής Χριστός. Μᾶς ὁδηγεῖ, τέλος, μέσ ᾿ ἀπ᾿ αὐτόν τόν δρόμο ὄχι μόνο στή λατρεῖα τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ ἀλλά καί στήν υἱοθεσία μας ἀπό τόν Θεό καί στήν ἕνωσή μας μέ τόν Θεό.

Τό βιβλίο τῆς φύσεως φωτίζεται ἀπό τόν ὁρατό ἥλιο, τόν γιγάντιο, τόν μεγαλόπρεπο καί τόν ἀκτινοβόλο. Στό Εὐαγγέλιο καί ἀπό τό Εὐαγγέλιο λάμπει ὁ Ἥλιος τῆς δικαιοσύνης, ὁ Θεός –πού ταπεινώθηκε τόσο, ὥστε ἔφτασε νά γίνει ἄνθρωπος, νά γεννηθεῖ σέ παχνί καί σέ σπηλιά, νά καταδικαστεῖ σέ σταυρικό θάνατο σάν κακοῦργος–, ὁ πρωτοαναστημένος ἀπό τούς νεκρούς^⁴, ὁ πατέρας τοῦ μελλοντικοῦ αἰώνα^⁵, ὁ Σωτήρας μας Κύριος Ἰησοῦς Χριστός.

Ὁ τυφλός ἄνθρωπος δέν μπορεῖ νά δεῖ τά θαύματα τῆς φύσεως. Ὁ σκοτισμένος ἀπό τήν ἁμαρτία νοῦς, ὁ ὑποδουλωμένος στόν κόσμο καί τόν κοσμοκράτορα, δέν μπορεῖ νά γνωρίσει τόν Χριστό καί τό ἅγιο Εὐαγγέλιο Του. «Τό Φῶς λάμπει μέσα στοῦ κόσμου τό σκοτάδι, μά τό σκοτάδι δέν Τό δέχτηκε»^⁶. «Γιατί κάθε ἄνθρωπος πού πράττει ἔργα φαῦλα, μισεῖ τό φῶς καί δέν ἔρχεται στό φῶς»^⁷. «Ὡστόσο, ὅποιος ἀρνεῖται νά πιστέψει στόν Υἱό, δέν θά δεῖ τή ζωή, ἀλλά ἡ ὀργή τοῦ Θεοῦ μένει πάνω του»^⁸. «Γιατί ὅποιος ἀπορρίπτει τόν Υἱό, πού ἐνανθρώπησε, ἀπορρίπτει καί τόν Πατέρα»^⁹.

Τό ἡλιοβασίλεμα συμβολικά ἀλλά καί παραστατικά δείχνει τήν κατάσταση τῶν χριστιανῶν τῆς ἐποχῆς μας. Ὅπως φωτίζει ὁ αἰσθητός ἥλιος, ἔτσι φωτίζει καί ὁ Ἥλιος τῆς δικαιοσύνης, ὁ Χριστός. Στέλνει τίς ἀκτίνες Του στή γῆ, ἀλλά αὐτές δέν ἔχουν τή λάμψη καί τή θερμότητα τῶν περασμένων καιρῶν. Δέν μᾶς φωτίζουν καί δέν μᾶς θερμαίνουν ὅπως τούς χριστιανούς τοῦ παρελθόντος, γιατί δέν πέφτουν ἐπάνω μας κάθετα ἀλλά ἀπό τά πλάγια. Μόλις πού μᾶς ἀγγίζουν, γιά νά γλιστρήσουν ἀμέσως μετά μακριά μας.

Ἡ ἀκτινοβολία τοῦ Ἥλιου τῆς δικαιοσύνης εἶναι τό Ἅγιο Πνεῦμα: «φῶς καί φωτός χορηγόν… δι᾿ οὕ Πατήρ γνωρίζεται καί Υἱός δοξάζεται καί παρά πάντων γινώσκεται»^¹⁰.

Ἀνάμεσα στούς πρώτους χριστιανούς ὑπῆρχαν πολλά ζωντανά σκεύη, πολλοί ἔμψυχοι ναοί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, στούς ὁποίους ἐπάξια Αὐτό κατοικοῦσε. Τέτοιοι ἦταν οἱ Ἀπόστολοι. Τέτοιος ἦταν ὁ πρωτομάρτυρας Στέφανος. Τέτοια ἦταν ὅλα σχεδόν τά μέλη τῆς Ἐκκλησίας τῶν ἐποχῶν. Τό Ἅγιο Πνεῦμα, ὅταν ἔβρισκε χριστιανό πιστό καί ἀφοσιωμένο στόν Χριστό, τόν ἐπισκεπτόταν καί τόν ἀναγεννοῦσε, ὁμοιώνοντάς τον μέ τόν Νέο Ἀδάμ, στολίζοντας τήν ψυχή καί τό σῶμα του μέ τήν ἄφθορη ἁγιότητα τοῦ Θεοῦ, γεμίζοντάς τον, ὡς ναό Του, μέ πνευματικά χαρίσματα. Οἱ πνευματοφόροι ἄνθρωποι ἀφειδώλευτα σκόρπιζαν γύρω τους τή διδασκαλία τοῦ Χριστοῦ μέ τή δύναμη τοῦ Ἁγιοπνευματικοῦ λόγου, λόγου ἐπιβεβαιωμένου ἀπό τή θαυματουργική δύναμη τῶν δωρεῶν τοῦ Πνεύματος, καί πρόσφεραν στούς ἀδελφούς τους προκοπή γρήγορη καί ἀνακαινιστική. «Συμβουλεύουμε», λέει ὁ Ἀπόστολος, «καί κάθε ἄνθρωπο μέ ὅλη τή σοφία πού μᾶς δίνει ὁ Θεός, γιά νά τούς βοηθήσουμε ὅλους νά γίνουν τέλειοι, σύμφωνα μέ τό πρότυπο τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ»^¹¹.

Τώρα, πού αὐξήθηκαν οἱ πλούσιοι σέ γνώση, οἱ πλούσιοι σέ ἐπιστῆμες, οἱ πλούσιοι σέ τέχνες καί, προπάντων, οἱ πλούσιοι σέ ὑλικά ἀγαθά, τώρα «δέν ὑπάρχει πιά Ὅσιος»^¹². Τό Ἅγιο Πνεῦμα, ἀναζητώντας ἄξιο σκεῦος Του ἀνάμεσα σ᾿ αὐτούς πού αὐτοαποκαλοῦνται μορφωμένοι, φωτισμένοι, ὀρθόδοξοι, ἀποφαίνεται πικρά: «Δέν ὑπάρχει κανένας μέ σύνεση. Δέν ὑπάρχει κανένας πού νά ἀναζητεῖ τόν Θεό. Ὅλοι ἀπομακρύνθηκαν ἀπ᾿ Αὐτόν, ὅλοι ἐξαχρειώθηκαν. Κανένας, μά κανένας δέν κάνει τό καλό. Ὁ λάρυγγάς τους εἶναι σάν τάφος ἀνοιχτός. Μέ τή γλώσσα τους μιλᾶνε δολερά. Τά χείλη τους κρύβουν φαρμάκι ὀχιᾶς. Τό στόμα τους εἶναι γεμάτο πικρόχολες κατάρες. Τά πόδια τους τρέχουν γρήγορα γιά νά χύσουν αἷμα. Συντρίμμια καί καταστροφές ἀφήνουν στό διάβα τους. Τί θά πεῖ εἰρήνη οὔτε κάν γνωρίζουν. Μπροστά στά μάτια τους δέν ὑπάρχει φόβος Θεοῦ»^¹³.

Νά γιά ποιές αἰτίες τό Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ μᾶς ἀποφεύγει. Αὐτό, ἐντούτοις, εἶναι ἡ οὐσιαστική καταξίωση τῶν ἀληθινῶν χριστιανῶν καί στέλνεται σ᾿ ὅλους τούς νέους Ἰσραηλίτες ἀπό τόν πανάγιο Γενάρχη τους.

Τό Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ εἶναι ἅγιο καί ἀναπαύεται μόνο στούς Ἁγίους, σ᾿ ἐκείνους πού σταυρώθηκαν γιά τόν κόσμο^¹⁴, σ᾿ ἐκείνους πού «σταύρωσαν τόν ἁμαρτωλό ἑαυτό τους μαζί μέ τά πάθη καί τίς ἐπιθυμίες του»^¹⁵.

Ἀκόμα καί στήν Παλαιά Διαθήκη γίνεται ἀναφορά σ᾿ Αὐτό. Λέει ἐκεῖ ὁ Θεός: «Δέν θά παραμείνει πιά τό Πνεῦμα μου σ᾿ αὐτούς τούς ἀνθρώπους, γιατί εἶναι σαρκικοί»^¹⁶.

Ἔτσι, τό πανάγαθο Πνεῦμμα, πού κατέβηκε πάνω στόν ἀβάπτιστο ἀκόμα ἑκατόνταρχο Κορνήλιο, τήν ὥρα πού τόν κατηχοῦσε ὁ ἀπόστολος Πέτρος, γεμίζοντάς τον μέ τά χαρίσματά Του^¹⁷, Αὐτό τό Πνεῦμα ἐμᾶς, πού ἔχουμε ἀναγεννηθεῖ μέ τό ἅγιο Βάπτισμα, ἐμᾶς πού λεγόμαστε ὀρθόδοξοι καί θεωρούμαστε πιστοί, μᾶς ἀποφεύγει.

Μᾶς ἀποφεύγει, μολονότι ὁ Θεός δέν κάνει διακρίσεις ἀνάμεσα σέ πρόσωπα^¹⁸.

Μᾶς ἀποφεύγει, γιά νά μή μᾶς κάνει περισσότερο ἁμαρτωλούς μέ τήν προσθήκη σ᾿ ὅλα τ᾿ ἄλλα ἁμαρτήματά μας ἑνός ἀκόμα, καί μάλιστα πολύ σοβαροῦ: τῆς προσβολῆς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, προσβολῆς πού Τό λυπεῖ^¹⁹, Τό διώχνει μακριά μας καί σβήνει τή φλόγα τῶν χαρισμάτων Του^²⁰.

Οἱ ἀκτίνες τοῦ Ἥλιου τῆς δικαιοσύνης, τολμῶ νά πῶ, δέν πέφτουν πιά κατευθείαν ἐπάνω μας! Ἐξαιτίας τῆς ὑλιστικῆς, τῆς σαρκικῆς μας ζωῆς, σπάνια, πολύ σπάνια βρίσκεται στή γῆ ζωντανό δοχεῖο τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Οἱ καρδιές μας, λόγω τῆς ἀκαθαρσίας τους, εἶναι ἀνίκανες νά δέχονται καί νά μεταφέρουν ἄμεσα τά μηνύματά Του. Ἔτσι, τά λόγια τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἀναπαύονται τώρα ὄχι στίς ἀχειροποίητες πλάκες τῶν ἀνθρωπίνων καρδιῶν, ἀλλά σέ ἄψυχα ἀντικείμενα, καθώς αὐτά τουλάχιστο δέν ἔχουν μολυνθεῖ ἀπό τήν ἁμαρτία. Σέ ποιά; Στά βιβλία τῆς Ἁγίας Γραφῆς καί στά βιβλία τῶν Ἁγίων πού εὐαρέστησαν τόν Θεό, τά ὁποῖα γράφτηκαν μέ τήν ἔμπνευση καί τόν φωτισμό τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.

Τό Πνεῦμα τό Ἅγιο ἔδωσε στούς ἐκλεκτούς Του διάφορα θεῖα χαρίσματα καί τούς ἀνέθεσε διάφορες ἱερές διακονίες. Ἔχρισε ἄλλους γιά τό ἔργο τῆς Προφητείας, ἄλλους γιά τό Ἀποστολικό, ἄλλους γιά τό Ποιμαντικό καί τό Διδακτικό, ἄλλους γιά τό Μαρτυρικό –τόν θάνατο γιά τό Χριστό– καί ἄλλους γιά τό Μοναστικό –τήν κάθαρση τῆς ψυχῆς μέ τούς ἀσκητικούς ἀγῶνες γιά τή δόξα τοῦ Θεοῦ. Διάφορα εἶναι τά χαρίσματα, διάφορες οἱ διακονίες, ἀλλά μία ἡ Ἀρχή καί ἡ Πηγή τους, τό Ἅγιο Πνεῦμα. Αὐτό δίνει κάθε χάρισμα καί ὁρίζει στόν καθένα τή διακονία του κατά τή θεϊκή Του βούληση καί τή θεϊκή Του ἐξουσία.

Ἀπό τούς Ἁγίους συγγραφεῖς, λοιπόν, ὁ καθένας εἶχε τό ἰδιαίτερο χάρισμά του καί τήν ἰδιαίτερη διακονία του. Ὅλοι ἔγραψαν μέ τήν ἔμπνευση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, Αὐτό, ὅμως ἀπό ἐδῶ ἤδη ἐμφανίζει τούς βαθμούς τῆς δόξας τῶν ἔμψυχων ναῶν Του: Ἄλλων ἡ δόξα εἶναι μεγαλύτερη καί ἄλλων εἵναι μικρότερη. Ὅπως τ᾿ ἀστέρια τοῦ αἰσθητοῦ οὐρανοῦ δέν ἔχουν ὅλα τήν ἴδια λάμψη^²¹, οἱ Ἅγιοι τοῦ Θεοῦ, λάμπουν ἀνάλογα μέ τήν πνευματική τους πρόοδο. Ἀλλά καί τό πνευματικό φῶς, πού ξεχύνεται ἀπό τά βιβλία του, εἵναι ἀνάλογο αὐτῆς τῆς προόδου. Ἄς μήν ξεχνᾶμε, πάντως, ὅτι, παρά τίς διαφορές τους, ὅλοι βρίσκονται στόν οὐρανό, ὅλοι φωτοβολοῦν, ὅλοι σκορπίζουν τήν εὐωδία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ὅσο γιά τά βιβλία τους, αὐτά θά μπορούσαμε νά ποῦμε πώς ἀποτελοῦν τίς τελευταῖες ἀκτίνες τοῦ Ἥλιου τῆς δικαιοσύνης, τίς ἀκτίνες τῆς δύσης Του, τίς ἀκτίνες πού στέλνει ὁ πανάγαθος Θεός γιά νά φωτίσει τίς ἔσχατες τοῦτες ὧρες τῆς ἡμέρας τοῦ Χριστιανισμοῦ.

Ἀδελφοί! Ἄς κατανοήσουμε τά σημάδια τῶν καιρῶν, ὅπως προστάζει ὁ Κύριος, ὁ ὁποῖος ἐπιτίμησε τούς Φαρισαίους γιά τήν ἄγνοιά τους^²². Ἄς δώσουμε μεγάλη προσοχή στή νουθεσία τοῦ Σωτήρα μας πρός τούς Ἰουδαίους τοῦ καιροῦ Του: «Λίγον καιρό ἀκόμα τό φῶς θά εἵναι ἀνάμεσά σας. Περπατᾶτε ὅσο ἔχετε τό φῶς γιά νά μή σᾶς πιάσει τό σκοτάδι… Πιστεύετε στό φῶς, γιά νά γίνετε παιδιά τοῦ φωτός»^²³.

Μέ πίστη ἄς καταγινόμαστε στή μελέτη τῶν βιβλίων πού γράφτηκαν ἀπό τούς Ἁγίους τοῦ Θεοῦ, ἀντλώντας ἀπ᾿ αὐτά φῶς καί ζωή γιά τήν ψυχή μας. Ἄς ἀποφεύγουμε σάν θανάσιμο δηλητήριο τά βιβλία πού προέρχονται ἀπό τή θολερή πικροπηγή, δηλαδή ἀπό τήν κοσμική ψευτοσοφία, τήν κληρονομιά τῆς πεσμένης μας φύσεως, «γιά νά μήν εἴμαστε πιά νήπια, νά μήν κλυδωνιζόμαστε καί νά μή μᾶς πηγαίνουν πέρα δῶθε ὁ ἄνεμος τῆς κάθε διδασκαλίας, ἡ ἀνθρώπινη δολιότητα καί τά τεχνάσματα πού μηχανεύεται ἡ ἀπάτη»²⁴.

Ἔρχονται, ναί, ἔρχονται κύματα πιό φοβερά ἀπό ἐκεῖνα τοῦ παγκόσμιου κατακλυσμοῦ²⁵, πού ἀφάνισε τό ἀνθρώπινο γένος. Ἔρχονται σέ κύματα τό ψέμα καί τό σκοτάδι. Κυκλώνουν ἤδη ἀπό παντοῦ τήν οἰκουμένη, γιά νά καταστρέψουν τήν πίστη στόν Χριστό, γιά νά καταλύσουν τό ἐπίγειο βασίλειό Του, γιά νά καταργήσουν τή διδασκαλία Του, γιά νά διαφθείρουν τά ἤθη, γιά νά ἐξαχρειώσουν τίς συνειδήσεις, γιά νά ἐγκαθιδρύσουν τήν τυραννία τοῦ μοχθηροῦ κοσμοκράτορα. Ἄς σωθοῦμε μέ τή φυγή, ὅπως μᾶς ὑπέδειξε ὁ Κύριος²⁶.

Ποῦ εἶναι μιά κιβωτός, ὅμοια μ᾿ ἐκείνη τοῦ δίκαιου Νῶε²⁷, ὅπου θά μπορούσαμε νά βροῦμε τήν ποθητή σωτηρία, γλιτώνοντας ἀπό τά ἄγρια κύματα πού μᾶς ζώνουν ἀπειλητικά; Κιβωτός εἶναι ἡ ἁγία Ἐκκλησία μας, πού πλέει μέ ἀσφάλεια πάνω στά κύματα τοῦ κατακλυσμοῦ τῆς ἀπιστίας καί τῆς ἀνηθικότητας. Μέσα στή σκοτεινή καί θυελλώδη πνευματική νύχτα τῆς ἐποχῆς μας, ἡ Ἐκκλησία καθοδηγεῖται μέ γαλήνια σταθερότητα ἀπό τ᾿ ἄστρα της, τά συγγράμματα τῶν Ἁγίων. Αὐτῶν τῶν ἄστρων τή λάμψη δέν μποροῦν νά τήν καλύψουν οὔτε τά σύννεφα οὔτε ἡ ὁμίχλη.

Ἡ κιβωτός θά φτάσει τελικά στό λιμάνι τῆς αἰώνιας μακαριότητας καί θά φέρει ἐκεῖ αἴσια ὅλους ὅσοι ἐμπιστεύονται σ᾿ αὐτήν τή σωτηρία τους.

Ὅποιος περιφρονήσει τήν κιβωτό καί ἐπιχειρήσει, ἀπό τυφλό ἐγωισμό καί ἀλαζονεία, νά περάσει μέσ᾿ ἀπό τά κύματα μέ τό σάπιο βαρκάκι τῆς ἀνθρώπινης λογικῆς του, ὅποιος ἀρνηθεῖ νά ὑποταχθεῖ ταπεινά στήν ἀληθινή Ἐκκλησία, ὅποιος ἐπιβιβαστεῖ σέ ἄλλα πλοῖα, χαλασμένα ἀπό ψεύτικες διδασκαλίες καί τρυπημένα ἀπό τήν ἀπάτη τοῦ πονηροῦ φιδιοῦ, ὅποιος ἀρνηθεῖ νά χειραγωγηθεῖ ἀπό τό Ἅγιο Πνεῦμα, ἀκόμα καί ὅποιος μελετήσει τήν ἁγία Γραφή ψυχρά καί ἐπιπόλαια, αὐτός θά χαθεῖ!