Οἱ τρόποι ἐγκαταλείψεως τοῦ ἀνθρώπου ἀπό τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ, Ἀρχ. Σάββας Ἁγιορείτης

«Οἱ τρόποι ἐγκαταλείψεως τοῦ ἀνθρώπου ἀπό τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ»

Εὐεργετινός, Ὁμιλία στίς 16-10-2010

Λέγαμε τίς προηγούμενες φορές, μέ τή Χάρη τοῦ Θεοῦ, γιά τό πῶς φωτίζεται ὁ νοῦς τοῦ ἀνθρώπου καί πῶς παραμένει σ’ αὐτό τόν φωτισμό. Σήμερα θά ποῦμε πῶς σκοτίζεται ὁ νοῦς καί γιά ποιό λόγο ἀποσύρει ὁ Θεός τό φῶς Του καί κατά κάποιο τρόπο ἐγακαταλείπει ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ τόν ἄνθρωπο. Βέβαια ὁ Θεός ποτέ δέν ἐγκαταλείπει τόν ἄνθρωπο, πάντα τόν ἀγαπάει καί τίποτε δέν εἶναι ἱκανό νά σταματήσει τόν Θεό νά μᾶς ἀγαπάει. Ὁ Θεός πάντοτε εἶναι ἀγάπη καί ἀγαπάει ἀκόμα καί τούς κολασμένους. Παντοῦ εἶναι ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, γι’ αὐτό λέει ὡραῖα ὁ ἀββᾶς Ἰσαάκ ὁ Σύρος, μή νομίζεις ὅτι αὐτοί πού εἶναι στήν κόλαση στεροῦνται τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ. Δέν τήν στεροῦνται. Ἀλλά τί συμβαίνει; Ἐπειδή ἀκριβῶς ἔχουν ἀπορρίψει τόν Θεό, δέν ἀγαποῦν οἱ ἴδιοι τόν Θεό, αὐτή τήν ἀγάπη πού τούς στέλνει ὁ Θεός τήν αἰσθάνονται σάν φωτιά, σάν πῦρ, τό αἰσθάνονται σάν τιμωρία. Ἀλλά ὁ Θεός δέν τιμωρεῖ. Μόνοι μας τιμωρούμαστε, αὐτοτιμωρούμαστε, διότι ἀκριβῶς δέν ἀγαπᾶμε τόν Θεό, δέν ἔχουμε σχέση μέ τόν Θεό πού εἶναι ἡ ζωή, πού εἶναι τό φῶς, πού εἶναι ἡ ἀλήθεια, πού εἶναι ἡ ἀνάσταση, πού εἶναι ἡ χαρά καί ἡ εἰρήνη. Ὅταν λοιπόν δέν ἔχεις σχέση μαζί Του, τότε εἶσαι στό ἀντίθετο, εἶσαι στόν θάνατο, εἶσαι στό σκοτάδι, εἶσαι στήν ταραχή, στό ἄγχος, στήν ἀπελπισία… καί φυσικά ὅλο αὐτό τί εἶναι; Μιά τιμωρία τῆς ἐσχάτης μορφῆς, τοῦ ἐσχάτου εἴδους, ἀλλά τήν ὁποία ἐπιβάλλεις ἐσύ στόν ἑαυτό σου.

Γι’ αὐτό ὁ ἁμαρτωλός εἶναι ὁ πιό τραγικός ἄνθρωπος, γιατί μόνος του μπαίνει σ’ αὐτή τήν διαδικασία τῆς αὐτοεξουδένωσης καί τῆς αὐτοδιάλυσης, τῆς αὐτοκτονίας τῆς πνευματικῆς. Μποροῦμε νά τό παρομοιάσουμε μέ αὐτά τά νοσήματα στήν ἰατρική πού τά λένε αὐτοάνοσα. Ὑπάρχουν τέτοιες ἀρρώστιες, στίς ὁποῖες ἐπιτίθεται ὁ ἴδιος ὁ ὁργανισμός στόν ἑαυτό του. Φτιάχνει τά λεγόμενα ἀντισώματα, τά ὁποῖα κατατρώγουν τούς ἱστούς του, τούς μύς του, τόν συνδετικό ἱστό, τά νοσήματα τά λεγόμενα τοῦ κολλαγόνου. Ὁ ἴδιος ὁ ὀργανισμός καταστρέφει τόν ἑαυτό του. Γιατί τώρα; Τά ἐξηγεῖ ἡ ἰατρική, ὅσο μπορεῖ νά τά ἐξηγήσει… δέν τά ξέρουμε καί ἀκριβῶς.

Ἔτσι γίνεται καί στό πνευματικό ἐπίπεδο μέ τήν ἁμαρτία ἡ ὁποία καταστρέφει τήν ψυχή, ἀλλά ὄχι μόνο… καί τό σῶμα! Ὅταν κανείς ἁμαρτάνει, δέν βλάπτει μόνο τήν ψυχή, βλάπτει καί τό σῶμα του. Γι΄ αὐτό νομίζω στήν ἐποχή μας ἔχουμε πολλές σωματικές ἀρρώστιες, γιατί ἀκριβῶς ἁμαρτάνουμε πολύ. Ἔχει αὐξηθεῖ πάρα πολύ ἡ ἁμαρτία. Μόνο τίς ἐκτρώσεις νά σκεφτεῖ κανείς πού εἶναι φόνος… μπορεῖ νά ἐξηγήσει πολλά πράγματα. Ὁ Γέροντας Παΐσιος -τώρα κάνω μιά μεγάλη παρένθεση ἀλλά νομίζω πρέπει νά τό ξέρουμε- ἔλεγε ὅτι οἱ ἐκτρώσεις ἔχουν ἐπιπτώσεις στά παιδιά αὐτῶν πού τίς κάνουν. Τῆς μητέρας δηλαδή πού θά κάνει ἔκτρωση, θά τό πληρώσουν τά ἄλλα της παιδιά μέ ἀρρώστιες καί ἀτυχήματα. Αὐτό δέν εἶναι μόνο πνευματικός νόμος, εἶναι καί σωματικός-βιολογικός νόμος. Γιατί ἡ ἔκτρωση τί εἶναι; Εἶναι ἕνας φόνος. Ἕνας φόνος εἶναι ἕνας φοβερός συγκλονισμός, ὄχι μόνο γιά τήν ψυχή τοῦ ἀνθρώπου πού φονεύει, τοῦ φονιά, ἀλλά καί γιά τό σῶμα. Ἡ ψυχή εἶναι ἀλληλένδετη μέ τό σῶμα. Ὅταν λοιπόν συγκλονιστεῖς μέ μιά τέτοια πράξη, πολύ πιθανό νά γίνουν μέσα στό σῶμα σου αὐτά πού λένε οἱ γιατροί μεταλλάξεις, ἀλλαγές δηλαδή τοῦ ἴδιου τοῦ εἶναι σου, στό DNA σου. Ἀλλάζουν τά χρωματοσώματα, ὁπότε ἀλλάζει αὐτό πού θά δώσεις στά παιδιά σου, ἡ κληρονομικότητα καί πολύ πιθανό τό παιδί σου νά εἶναι εὐπαθές στά καρκινογόνα. Καί τό βλέπουμε αὐτό… Ξέρουμε ὅτι στήν Ἀμερική τό 43% τῶν γυναικῶν ἔχουν κάνει ἔκτρωση. Δηλαδή ὁ μισός πληθυσμός. Καί κοντά σ’ αὐτές εἶναι καί ἄλλοι τόσοι ἄνδρες. Λογικό εἶναι! Δηλαδή κυκλοφοροῦμε ἀνάμεσα σέ φονιάδες καί σέ φόνισσες. Ἔ, δέν εἶναι λογικό νά ἔχουμε καί μιά αὔξηση στούς καρκίνους μετά ἀπό ὅλα αὐτά; Καί στά ἀτυχήματα. Γιατί καί τά ἀτυχήματα πάλι τί εἶναι; Εἶναι μόνο πνευματικός ὁ λόγος; Εἶναι καί σωματικός. Γιά νά γίνει ἀτύχημα, σημαίνει ὅτι αὐτός κάπου δέν πρόσεξε καί ἔπαθε ἀτύχημα. Εἶχε ἔλλειψη συγκέντρωσης, ἔλλειψη προσοχῆς, πού σημαίνει ὅτι κάπου δέν λειτουργεῖ σωστά τό μυαλό του, ὁ ἐγκέφαλός του, τά ἀντανακλαστικά του κ.λ.π. Πού κι αὐτό πάλι ἐξηγεῖται ἰατρικά. Μέ ἕνα ἰσχυρό σόκ ὁ ἄνθρωπος, μπορεῖ νά πάθει καί μιά βλάβη στόν ἐγκέφαλο, στό νευρικό σύστημα γενικότερα. Ἕνας φόνος εἶναι φοβερό σόκ.. κι αὐτό μεταβιβάζεται μετά στά παιδιά.

Αὐτά, κλείνει ἡ παρένθεση. Νά δοῦμε σήμερα αὐτό τό μεγάλο κεφάλαιο: Πῶς σκοτίζεται ὁ ἄνθρωπος. Γιατί σκοτίζεται; Γιατί φεύγει τό φῶς; Γιατί χάνουμε τό φῶς τό πνευματικό; Τό φῶς τοῦ Θεοῦ; Γιά ποιούς λόγους; Ὁ τίτλος λοιπόν τοῦ κεφαλαίου ἀπό τόν Εὐεργετινό εἶναι ὁ ἑξῆς: «Μέ πόσους τρόπους μᾶς ἐγκαταλείπει ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ καί τί πρέπει νά κάνουμε τότε, ὥστε νά μᾶς ἐπισκέπτεται πάλι». Ξαναλέω ὅτι ὁ Θεός δέν μᾶς ἐγκαταλείπει ὁλοσχερῶς. Ἀλλά οἰκονομικῶς, κατά παραχώρηση, παίρνει λίγο τήν χάρη Του γιά νά μᾶς βοηθήσει νά μετανοήσουμε. Πάντοτε γιά αὐτό τό κάνει ὁ Θεός, ὄχι γιά νά μᾶς στείλει στήν κόλαση. Παίρνει τήν χάρη Του γιά νά μᾶς ὁδηγήσει στή μετάνοια. Καί γιά ἄλλους λόγους πού θά δοῦμε σήμερα.

Ὑπάρχουν δύο κείμενα. Ἕνα εἶναι τοῦ Ἁγίου Διαδόχου καί ἕνα εἶναι τοῦ Ἁγίου Μαξίμου. Θά προτιμήσω νά διαβάσω πρῶτα τό δεύτερο, τοῦ Ἁγίου Μαξίμου καί μετά τό πρῶτο καί θά δεῖτε γιατί. Ὁ Ἅγιος Μάξιμος εἶναι πολύ συστηματικός, εἶναι σάν νά διαβάζεις μαθηματικά. Καί ὄντως, ξέρετε, ἡ Ὀρθοδοξία εἶναι θετική ἐπιστήμη. Δέν εἶναι φιλοσοφία, νά μιλᾶμε στόν ἀέρα καί νά λέμε στοχασμούς. Εἶναι ἰατρική ἐπιστήμη καί ἡ ἰατρική συγκαταλέγεται στίς θετικές ἐπιστῆμες, γιατί δουλεύεις μέ τήν παρατήρηση, τό πείραμα καί προχωρᾶς στήν θεραπεία. Ἔτσι εἶναι καί στά πνευματικά. Κάθε νόσημα πνευματικό ἔχει μιά ὁρισμένη θεραπεία καί δέν χτυπᾶμε ντουφεκιές στόν ἀέρα, ὅπου νά ’ναι. Ξέρουμε ποῦ χτυπᾶμε, ὅταν ξέρουμε τί σημαίνει πνευματική ζωή, τί σημαίνει θεραπεία καί θεραπευτική.

Παρεμπιπτόντως νά πῶ ὅτι ἡ θεραπευτική σήμερα δέν εἶναι εὔκολο νά βρεθεῖ στά πνευματικά νοσήματα. Δηλαδή καί μέσα στούς Πνευματικούς, διακινδυνεύω νά τό πῶ, ὅτι δέν μποροῦν ὅλοι νά σέ θεραπεύσουν, γιατί δέν ἔχουν ὑποστεῖ οἱ ἴδιοι τήν θεραπεία. Ἄν ἐσύ δέν ἔχεις θεραπευτεῖ καί δέν ἔχεις ἐσύ θεραπεύσει τά πνευματικά σου νοσήματα, δέν μπορεῖς νά θεραπεύσεις τόν ἄλλο. Αὐτή ἡ θεραπευτική διασώζεται στήν θεραπευτική παράδοση τῆς Ἐκκλησίας μας, ἡ ὁποία ζωντανά βιώνεται στά μοναστήρια. Ὄχι σέ ὅλα πάλι. Σέ κάποια, πού ἔχουν σωστή γραμμή καί πατερική παράδοση. Ἐκεῖ θά βρεῖς τήν θεραπευτική, σέ ζωντανούς φορεῖς. Γι’ αὐτό ἡ Ἐκκλησία μας εἶχε πολύ δίκαιο, ὅταν στά παλιότερα χρόνια ἔπαιρνε τούς ἐπισκόπους ἀπό τά μοναστήρια. Γιατί ὁ ἐπίσκοπος τί εἶναι; Τό ἔχουμε πεῖ κι ἄλλη φορά. Εἶναι ὁ ἀρχίατρος, αὐτός πού ἐποπτεύει τούς ἱερεῖς, τούς πνευματικούς, τούς θεραπευτές τοῦ λαοῦ. Ἄν ὁ ἐπίσκοπος δέν ἔχει θεραπευτεῖ ὁ ἴδιος, πῶς θά καθοδηγήσει τούς ἄλλους γιατρούς, τούς πνευματικούς; Γι’ αὐτό καί ὁ λαός μας σήμερα εἶναι ἀθεράπευτος, γιατί καί οἱ ἐπίσκοποί μας, δυστυχῶς, δέν βγαίνουν ἀπ’ τά μοναστήρια… βγαίνουν ἀπ’ τίς θεολογικές σχολές πού ἔχουν προτεσταντική βάση καί ἐν πολλοῖς εἶναι ἀθεράπευτοι. Τό βράδυ τούς κάνουν καλόγερους καί τό πρωί τούς χειροτονοῦν ἀρχιμανδρίτες καί φεύγουν. Δέν μένουν οὔτε μία μέρα στό μοναστήρι νά ὑποστοῦνε τήν θεραπευτική τῆς Ὀρθοδοξίας, τήν ὑπακοή κ.λ.π.

Ὁ Ἅγιος Μάξιμος, λοιπόν, εἶναι πολύ συστηματικός καί μᾶς λέει: τέσσερις εἶναι οἱ τρόποι γενικῶς ἐγκαταλείψεως τοῦ ἀνθρώπου ἀπό τήν Θεία χάρη. Δηλαδή γιά τέσσερις λόγους φεύγει ἡ χάρις ἀπό τόν ἄνθρωπο. Ὁ πρῶτος λόγος εἶναι κατ’ οἰκονομίαν Θεοῦ, ὅπως ἔγινε στό πάθος τοῦ Κυρίου, μέ τήν νομιζόμενη ἐγκατάλειψη τοῦ Ἰησοῦ, τοῦ Χριστοῦ μας, πού εἶπε «Ἠλί Ἠλί, λαμᾶ σαβαχθανί; Θεέ μου, Θεέ μου ἱνατί μέ ἐγκατέλιπες;» (Ματθ. 27,46). Αὐτό ἔχει πολύ μεγάλο βάθος πού εἶπε ὁ Χριστός. Ἔνιωσε ὄντως ἐγκαταλελειμμένος ἀπό τόν Πατέρα ἐκείνη τήν ὥρα. Ἦταν μιά φοβερή στιγμή, ἡ ὁποία γίνεται γιά μᾶς γιατί ἔπρεπε νά σηκώσει ὅλο τόν δικό μας σταυρό ὁ Χριστός καί νά μᾶς λυτρώσει. Ἔπρεπε νά περάσει καί ἀπ’ αὐτή τήν στιγμή. Ὁ πρῶτος τρόπος λοιπόν κατ’ οἰκονομίαν, οἰκονομικά γιά νά σωθοῦν οἱ ἄνθρωποι, οἱ ὁποῖοι εἶχαν ἐγκαταλειφθεῖ.

Ὁ δεύτερος τρόπος εἶναι ἡ πρός δοκιμήν ἐγκατάλειψη. Ἐγκατάλειψη ὡς δοκιμασία. Δηλαδή ὁ ἄνθρωπος δέν εἶναι ἁμαρτωλός, δέν φταίει, ἀλλά γιά νά τόν δοκιμάσει ὁ Θεός τόν ἐγκαταλείπει. Ἐμεῖς τό λέμε πολλές φορές ὅτι εἶναι δοκιμασία, ἀλλά δέν ὑποφέρουμε ἀπό δοκιμασία κατά κανόνα. Μακάρι νά εἶναι ἀπό δοκιμασία! Ἀπό δοκιμασία σημαίνει ὅτι εἶσαι ἐνάρετος, εἶσαι ἅγιος καί ὁ Θεός παίρνει λίγο τήν χάρη Του, γιά νά φανεῖ ἡ ἀρετή σου. Αὐτό ἔγινε στόν Ἰώβ καί στον Ἰωσήφ στήν Παλαιά Διαθήκη. Ὁ Ἰώβ ἦταν πολύ ἐνάρετος, ἦταν ἅγιος καί ἀκριβῶς γιά νά φανερωθεῖ ἡ ὑπομονή του, νά γίνει πρότυπο ὑπομονῆς, τοῦ πῆρε ὁ Θεός τήν χάρη, τοῦ πῆρε τά παιδιά, τοῦ πῆρε τήν περιουσία, τοῦ πῆρε τήν ὑγεία, εἶχε καί τή γυναῖκα του δίπλα πού τοῦ ἔλεγε βλαστήμησε τόν Θεό καί τελείωνε… γιά νά ἀποδειχθεῖ πρότυπο ὑπομονῆς, νά δοξαστεῖ ἀκόμα περισσότερο. Αὐτό εἶναι ἡ δοκιμασία. Ὁ Ἰωσήφ πάλι, ἔπεσε στά χέρια τῶν ἀδελφῶν του, τόν πουλήσανε, δέν εἶπε λέξη, ἀνέχθηκε νά πουληθεῖ, στήν Αἴγυπτο ἔπεσε θύμα αὐτῆς τῆς διεστραμμένης γυναῖκας, μπῆκε στή φυλακή… ἔκανε κι αὐτός πολύ μεγάλη ὑπομονή. Ὅλη αὐτή ἡ δοκιμασία, γιά νά φανεῖ ἡ σωφροσύνη του, ἡ ἁγνότητά του καί ἡ καθαρότητά του καί σέ δεύτερη φάση, ἀφοῦ ἔγινε ἀντιβασιλέας, νά φανεῖ καί ἡ σοφία του καί ἡ σύνεσή του.

Ὁ δεύτερος τρόπος λοιπόν ἐγκατάλειψης, ἡ δεύτερη αἰτία ἄς τό ποῦμε, εἶναι πρός δοκιμήν, πρός δοκιμασία. Μακάρι νά εἴμαστε καί σ’ αὐτό. Ὁ τρίτος εἶναι ἡ πρός πατρική παιδαγωγία ἐγκατάλειψη, ὅπως ἔγινε στόν Ἀπόστολο Παῦλο, ὁ ὁποῖος δέχθηκε σκόλοπα τῇ σαρκί ἵνα μή ὑπεραίρεται. Τρεῖς φορές λέει παρακάλεσε τόν Κύριο ἀλλά τοῦ εἶπε «ἀρκεῖ σοι ἡ χάρις μου· γάρ ἡ δύναμίς μου ἐν ἀσθενείᾳ τελειοῦται» (Β΄ Κορ. 12,9). Μή ζητᾶς θεραπεία. Μέσα ἀπό τήν ἀσθένεια, μέσα ἀπό τήν ἀδυναμία, μέσα ἀπό αὐτή τήν φαινομενική ἐγκατάλειψη φανερώνεται ἡ δύναμη τοῦ Θεοῦ. Ὁ τρίτος τρόπος λοιπόν εἶναι ἡ πατρική παιδαγωγία, γιά νά μπορέσει κανείς νά φυλάξει τή χάρη πού εἶχε πάρει ἀκέραιη. Νά μήν τήν χάσει λόγω τῆς ὑπερηφάνειας. Ὅταν δεῖ λοιπόν ὁ Θεός ὅτι κινδυνεύουμε ἀπό ὑπερηφάνεια, μᾶς δίνει μία παιδαγωγία.

Ὁ τέταρτος τρόπος εἶναι ἡ ἐγκατάλειψη λόγω ἀποστροφῆς τοῦ Θεοῦ. Τί σημαίνει τώρα νά σέ ἀποστρέφεται ὁ Θεός; Ὅτι σημαίνει καί αὐτό πού ἔγινε στούς Ἰουδαίους, τούς ὁποίους ἀποστράφηκε ὁ Θεός, ὄχι γιά νά τούς στείλει στήν κόλαση, ἀλλά γιά νά ταπεινωθοῦνε μέσω αὐτῆς τῆς ἀποστροφῆς, τῆς «τιμωρίας» καί νά μετανοήσουν. Ὅλοι αὐτοί οἱ τρόποι εἶναι σωτήριοι καί γεμάτοι ἀπό θεία ἀγαθότητα καί φιλανθρωπία. Καί σήμερα ἀκόμα, οἱ Ἑβραῖοι πού εἶναι δακτυλοδεικτούμενοι ἀπό ὅλο τόν κόσμο καί τούς φορτώνουμε ὅλα τά κακά -πάντως πολλά κακά ἔκαναν, δέν ἔχουν ἐγκαταλειφθεῖ ἀπό τόν Θεό πλήρως. Ἄν ἔχουν ὅλη αὐτή τήν κατάσταση πού ἔχουνε εἶναι πάλι μία κατ’ ἀποστροφή δοκιμασία. Μία ἀπόσυρση τῆς χάρης τοῦ Θεοῦ κατ’ ἀποστροφή, ὥστε μέσα ἀπό αὐτή τήν κατάσταση πού ζοῦνε νά μετανοήσουν. Καί κάποιοι θά μετανοήσουν. Κάποιοι θά γυρίσουν πίσω, εἶναι προφητευμένο αὐτό στήν Ἁγία Γραφή.

Αὐτό λοιπόν εἶναι τό ἕνα κείμενο τοῦ Ἁγίου Μαξίμου, σύντομο, συνοπτικό καί συστηματικό. Οἱ τέσσερις λόγοι: α) κατ’ οἰκονομία, πού ἔγινε στόν Χριστό, β) κατά δοκιμή, πού ἔγινε στόν Ἰώβ καί στον Ἰωσήφ, γ) πατρική παιδαγωγία στόν Ἀπόστολο Παῦλο καί δ) κατά ἀποστροφή στούς Ἰουδαίους.

Ἄς δοῦμε καί τοῦ Ἁγίου Διαδόχου, πού εἶναι πιό ἐκτενές. Ὁ Ἅγιος Διάδοχος μᾶς μιλάει κατευθείαν γιά τήν παιδαγωγική παραχώρηση, τόν τρίτο τρόπο ἐγκατάλειψης τοῦ ἀνθρώπου ἀπό τήν Θεία χάρη. Ἡ παιδαγωγική παραχώρηση δέν στερεῖ διόλου τήν ψυχή ἀπό τό θεϊκό φῶς. Τό ὅτι ὁ Ἀπόστολος Παῦλος εἶχε σκόλοπα τῇ σαρκί δηλαδή, δέν σημαίνει ὅτι δέν εἶχε τό φῶς τοῦ Θεοῦ πάνω του, ἀλλά τοῦ εἶχε ἀφήσει ὁ Θεός αὐτό τό ἀγκάθι. Σκόλοπας θά πεῖ ἀγκάθι. Τί ἦταν ἀκριβῶς αὐτός ὁ σκόλοπας δέν ξέρουμε. Ἴσως ἦταν μιά σωματική ἀσθένεια ἤ κάποιος πειρασμός παρατεινόμενος. Πάντως ἦταν κάτι πού τόν κρατοῦσε σέ ταπείνωση, ἔτσι ὥστε, ὅπως τό ὁμολογεῖ ὁ ἴδιος, νά μήν ὑπεραρθεῖ, νά μήν ὑπερηφανευτεῖ λόγω τῆς ὑπερβολῆς τῶν ἀποκαλύψεων. Διότι εἶχε πράγματι δεχτεῖ πολύ μεγάλες ἀποκαλύψεις ἀπό τόν Θεό, πάρα πολύ μεγάλη χάρη, δωρεά δηλαδή. Καί ὅπου ὑπάρχει πολύ μεγάλη χάρη, ὑπάρχει καί πολύ μεγάλη παιδαγωγία, δοκιμασία. Ὁ Θεός τό παραχωρεῖ, γιατί πρέπει νά περάσουμε παιδαγωγίες. Καί ὁ Θεός μέσα στήν ἀγάπη Του μᾶς δίνει πρῶτα τόν τρόπο νά τό ξεπεράσουμε δίνοντάς μας μεγάλες δόσεις χάρης. Ὑπάρχουν ἄνθρωποι ἄς ποῦμε, πού εἶδαν τόν Χριστό, τό ὁποῖο εἶναι πολύ μεγάλο δῶρο! Καί μετά τούς ἦρθαν «συμφορές», κοσμικά «συμφορές». Ἀλλά ὁ Θεός τούς εἶχε δυναμώσει, γιά νά ἀντέξουν ὅλη αὐτή τήν παιδαγωγία.

Δέν στερεῖται λοιπόν ὁ ἄνθρωπος αὐτός τό φῶς τοῦ Θεοῦ. Ἡ Χάρη μόνο κρύβει συνήθως ἀπό τόν νοῦ τήν παρουσία της, γιά νά ἐκθέτει κατά κάποιο τρόπο τήν ψυχή στήν κακία τῶν δαιμόνων, ὥστε αὐτή καθώς θά γνωρίζει λίγο-λίγο τήν κακία τοῦ ἐχθροῦ νά ζητάει μέ κάθε φόβο καί πολύ ταπείνωση τήν βοήθεια τοῦ Θεοῦ. Βλέπετε γιατί ὁ Θεός παίρνει τήν χάρη Του παιδαγωγικά; Γιά νά γνωρίσει ἡ ψυχή πόσο κακοί εἶναι οἱ δαίμονες. Γιατί ὅσο ἡ χάρις εἶναι ἔντονη ἄς ποῦμε καί ὁ ἄνθρωπος εἶναι σάν ἀναμμένο κάρβουνο, δέν μπορεῖ νά πλησιάσει ὁ δαίμονας. Ὅταν λίγο τό κάρβουνο πάει νά σβήσει, βρίσκει τήν εὐκαιρία ὁ δαίμονας καί πλησιάζει καί πλέον φαίνεται, φανερώνεται ἐκεῖ, ἡ δική μας ἡ ἀγωνιστικότητα καί ἡ δική μας ἡ ἀρετή, ὅπου παλεύεις θά λέγαμε σχεδόν μόνος, σῶμα μέ σῶμα μέ τόν πονηρό.

Γνωρίζει ἔτσι ὁ ἄνθρωπος τήν κακία τῶν δαιμόνων καί μισεῖ ἀκόμα περισσότερο τό κακό κι ἀπ’ τήν ἄλλη ζητάει μέ κάθε φόβο καί ταπείνωση τήν βοήθεια τοῦ Θεοῦ. Ὁπότε ἑδραιώνεται ἀκόμα περισσότερο στήν ταπεινοφροσύνη καί στήν ἔλλειψη ἐμπιστοσύνης στόν ἑαυτό του. Γιατί ἡ αὐτοπεποίθηση εἶναι ρίζα ὅλων τῶν κακῶν. Ἀπό ἐκεῖ ξεκινᾶνε ὅλα τά κακά. Μαθαίνεις νά μήν πιστεύεις καθόλου στόν ἑαυτό σου. Ἄν τό πεῖς αὐτό σ’ ἕναν κοσμικό ἄνθρωπο, θά σοῦ πεῖ «Τί λές; Ἄν δέν πιστεύω στόν ἑαυτό μου, σέ ποιόν θά πιστεύω;». Ἀκριβῶς αὐτό εἶναι τό μεγάλο μας λάθος ὅτι πιστεύουμε στόν ἑαυτό μας. Ἐνῶ θά πρέπει νά ἐμπιστευτοῦμε στόν Χριστό καί νά τά ἀφήσουμε ἐκεῖ ὅλα, ὅπως λέει ἡ εὐχή τῆς Ἐκκλησίας μας. Καί τό μαθαίνεις αὐτό μέσα ἀπό αὐτές τίς παιδαγωγικές «ἐγκαταλείψεις» τῆς χάρης.

Ἔτσι κάνει καί ἡ μητέρα, ὅταν τό βρέφος δυστροπεῖ καί δέν θηλάζει, δέν τρώει ἀπό ἕνα καπρίτσιο ἄς ποῦμε. Τό ἀφήνει λίγο ἀπό τήν ἀγκαλιά της, τό ἀπομακρύνει δηλαδή, τοῦ φέρεται μέ μιά ψυχρότητα, σάν νά μήν τό ἀγαπάει, γιά νά φοβηθεῖ ἀπό αὐτή τήν φαινομενική ἐγκατάλειψη ἀπό τήν φανταστική παρουσία ἀσχημανθρώπων ἤ θηρίων καί τότε μετανιωμένο νά ἐπιστρέψει στούς μητρικούς της κόλπους μέ μεγάλο φόβο καί δάκρυα. Κάπως ἔτσι κάνει καί ὁ Θεός, γιατί εἶναι ὄντως μητέρα καί παραπάνω ἀπό μητέρα. Κι ὅταν λοιπόν «στρινιάζουμε», κάνουμε τούς ἐγωισμούς μας καί τίς ὑπερηφάνειές μας, ὁ Θεός μᾶς φέρεται λίγο ψυχρά, γιά νά μετανοήσουμε, νά φοβηθοῦμε τούς δαίμονες καί νά ἐπιστρέψουμε.

Ἡ παραχώρηση ὄμως πού γίνεται ἀπό ἀπόστροφή τοῦ Θεοῦ, ὅταν μᾶς ἀποστρέφεται ὁ Θεός, εἶναι κάτι ἄλλο. Φεύγει καί τότε ἡ χάρις, ἀλλά τότε γίνεται κάτι πιό συγκλονιστικό γιά μᾶς: παραδινόμαστε δέσμιοι στούς δαίμονες. Ἡ ψυχή πού δέν θέλει τόν Θεό, παραδίνεται στούς δαίμονες. Παραχωρεῖ ὁ Θεός νά παραδωθεῖ στούς δαίμονες, οἱ ὁποῖοι δαίμονες -προσέξτε- θά τήν ταλαιπωρήσουν, ὥστε νά μετανοήσει. Ὁ Θεός δέν μᾶς παραδίνει στούς δαίμονες, γιά νά μᾶς κολάσουνε, ἀλλά γιά νά τούς σιχαθοῦμε καί νά τούς μισήσουμε. Ὄχι τούς ἴδιους ἀλλά τά ἔργα τους. Καί νά μετανοήσουμε. Θυμηθεῖτε αὐτό πού ἔλεγε ὁ Ἀπόστολος Παῦλος ὅτι παρέδωσε στόν σατανᾶ ἐκεῖνον στήν Κόρινθο πού εἶχε κάνει μεγάλη ἁμαρτία. Ὄχι γιά νά πάει στήν κόλαση ἀλλά γιά νά μετανοήσει, ὅπως καί μετάνιωσε ὁ ἄνθρωπος καί μετά λέει, βάλτε τον πάλι μέσα γιά νά μήν τόν καταπιεῖ τελείως ὁ διάβολος.

Ἐμεῖς, ὄμως, δέν εἴμαστε τέκνα πού ὁ Θεός ἀποστράφηκε. Μή γένοιτο! Δέν εἴμαστε ἀπό αὐτούς. Ἀπό αὐτούς εἶναι οἱ Ἑβραῖοι. Τούς ἀποστράφηκε ὁ Θεός, γιατί κάνανε ὅλα αὐτά. Ἀλλά πιστεύουμε πώς εἴμαστε γνήσια βρέφη τῆς χάριτός Του. Εἴμαστε γνήσια παιδιά Του, εἴμαστε υἱοί Του. Γι’ αὐτό εἴμαστε βαφτισμένοι καί μᾶς ἔχει μέσα στήν Ἐκκλησία Του καί μᾶς τρέφει μέ τόν ἴδιο τόν ἑαυτό Του σάν μάνα στοργική. Δέν μᾶς δίνει σέ μιά μητριά, σέ μιά παραμάνα, ἀλλά μᾶς τρέφει ὁ Ἴδιος μέ τό σῶμα Του καί τό αἷμα Του. Αὐτή εἶναι ἡ στοργή τοῦ Θεοῦ.

Πιστεύουμε, λοιπόν, πώς εἴμαστε γνήσια βρέφη τῆς χάριτός Του, πού μᾶς γαλουχεῖ μέ μικρές παραχωρήσεις – ὅπως εἴπαμε ἡ μητέρα κόβει τά ζιζάνια, τά ἀγκαθάκια πού βγάζουμε – καί πολλές παρηγοριές, ὥστε μέ τήν ἀγαθότητά της νά φτάσουμε στό σημεῖο νά γίνουμε ἄνδρες τέλειοι «εἰς μέτρον ἡλικίας τοῦ πληρώματος τοῦ Χριστοῦ» (Ἐφεσ. 4,13), γιά νά μπορέσουμε νά ὡριμάσουμε. Γιατί, ἄν δέν περάσει ὁ ἄνθρωπος ἀπό πειρασμούς καί δυσκολίες, τό ξέρετε πολύ καλά, δέν ὡριμάζει. Σήμερα τά νέα παιδιά εἶναι τελείως ἀνώριμα, γιατί ἀκριβῶς δέν περνᾶνε καθόλου ἀπό δυσκολίες. Οἱ ἴδιοι οἱ γονεῖς τους τρέμουν μή τυχόν τό παιδάκι τους δυσκολευτεῖ λιγάκι. Ἔ, τί θά γίνει; Στό τέλος τό κάνεις ἄχρηστο…

Μᾶς παιδαγωγεῖ λοιπόν ὁ Θεός μ’ αὐτές τίς λίγες ἄρσεις τῆς χάρης καί τίς πολλές παρηγοριές. Γι’ αὐτό, ἄν παρατηρήσετε τήν καθημερινή ζωή σας, θά δεῖτε ὅτι ὁ Θεός συγκερνᾶ, ἀναμιγνύει δηλαδή, μαζί εὐχάριστα καί δυσάρεστα. Καί παρηγοριές καί αὐτά πού δέν μᾶς ἀρέσουν. Γιατί ἔτσι πρέπει νά γίνει. Ἀλλιῶς δέν θά φτάσουμε στήν πνευματική ὡριμότητα, «εἰς ἄνδρα τέλειο εἰς μέτρον ἡλικίας τοῦ πληρώματος τοῦ Χριστοῦ». Πρέπει νά φτάσουμε νά ἐνηλικιωθοῦμε πνευματικά, δηλαδή νά μοιάσουμε στόν Χριστό μας. Κι ἄν δεῖτε τήν ζωή τοῦ Χριστοῦ ἦταν ὅλη ἡ ζωή Του μέσα σέ δοκιμασίες. Ἀπό τήν πρώτη στιγμή πού γεννήθηκε καί μέ κορύφωση τίς τελευταῖες στιγμές Του ἦταν μιά δοκιμασία, ἕνας συνεχής σταυρός καί κατέληξε βέβαια καί στόν Σταυρό.

Ἡ παιδαγωγική παραχώρηση, συνεχίζει ὁ Ἅγιος Διάδοχος, φέρνει πολλή λύπη καί ταπείνωση. Γιατί λέει ὁ ἄνθρωπος καλά τώρα τί γίνεται; Ποῦ εἶναι ὁ Θεός; Φέρνει μιά λύπη, πολλή ταπείνωση καί μιά μέτρια ἀπελπισία. Μέτρια ὅμως, δέν σέ πάει τέρμα κάτω, νά ἀπελπιστεῖς τελείως. Ὁ Θεός τό κάνει αὐτό γιά νά ταπεινώνονται ἡ φιλοδοξία καί ἡ δειλία, πού ἔχουμε ὡς ἄνθρωποι. Ἡ φιλοδοξία, νά μήν πάρουν τά μυαλά μας ἀέρα, ἀλλά καί ἡ δειλία, ἡ μικροψυχία πού ἔχουμε. Ἀπό τό ἄλλο μέρος ὅμως φέρνει ἀμέσως στήν καρδιά φόβο Θεοῦ. Ἡ ἴδια αὐτή κατάσταση τῆς φαινομενικῆς ἐγκατάλειψης φέρνει ἕναν φόβο Θεοῦ στόν ἄνθρωπο καί δάκρυα ἐξομολόγησης καί μεγάλη ἐπιθυμία γιά τήν κάλλιστη σιωπή. Θέλει ὁ ἄνθρωπος νά ἡσυχάσει, νά σιωπήσει. Ἕνας ἄνθρωπος πονεμένος δέν θέλει νά μιλήσει. Κάθεται ἐκεῖ, συγκεντρώνεται στόν ἑαυτό του, ταπεινώνεται, συντρίβεται καί θέλει νά ἐξομολογηθεῖ. Βλέπετε οἱ ἄρρωστοι ἄνθρωποι στά νοσοκομεῖα πόσο πιό εὔκολα μετανοοῦν καί ἐξομολογοῦνται.

Ἡ παραχώρηση πάλι ἀπό ἀποστροφή τοῦ Θεοῦ ἀφήνει νά γεμίσει ἡ ψυχή ἀπό ἀπελπισία, ἀπιστία, ὀργή καί ὑπερηφάνεια. Εἶναι πιά φοβερή κατάσταση! Ἀλλά πάλι δέν φταίει ὁ Θεός. Ἐμεῖς φταῖμε, γιατί ἀκριβῶς ἔχουμε μέσα μας ὅλο αὐτό τό ἄρρωστο ὑπόβαθρο, ὁπότε μέ τό πού πῆρε λίγο τήν χάρη Του ὁ Θεός, πέσαμε κατευθείαν στήν ἀπελπισία, στήν ὀργή, στήν ὑπερηφάνεια καί στήν ἀπιστία καί μπορεῖ νά φτάσει ὁ ἄνθρωπος μέχρι καί τήν αὐτοκτονία. Ὁ Θεός νά φυλάει νά μήν εἴμαστε ποτέ σ’ αὐτή τήν κατηγορία, δηλαδή ἀπό ἀποστροφή ὁ Θεός νά παίρνει τήν χάρη Του. Νά εἴμαστε στήν κατηγορία πού παίρνει τή χάρη Του ἀπό παιδαγωγία, γιά νά μᾶς βοηθήσει νά ὡριμάσουμε.

Πρέπει, λοιπόν, νά διακρίνουμε μέ τήν πείρα μας τό εἶδος τῆς παραχώρησης. Γιά ποιό λόγο φεύγει ἡ Χάρις; Σιγά-σιγά νά τό διακρίνουμε καί ἀνάλογα νά προσερχόμαστε στόν Θεό. Στήν πρώτη περίπτωση, ὅταν εἶναι ἀπό παιδαγωγία ὀφείλουμε νά τοῦ προσφέρουμε εὐχαριστία καί ἀπολογία. Νά Τόν εὐχαριστήσουμε καί νά ζητήσουμε καί συγγνώμη, νά ἀπολογηθοῦμε. Διότι μέ τήν ἀπόσυρση τῆς χάριτός Του παιδαγωγεῖ τήν ἀπαίδευτη γνώμη μας. Δέν εἴχαμε σοφία, δέν εἴχαμε σύνεση, δέν εἴχαμε σωστή τοποθέτηση καί γι’ αὐτό ἦρθε ἡ παιδαγωγία. Βλέπετε, οἱ πλεῖστοι ἄνθρωποι πῶς πᾶνε στόν Θεό; Δέν πᾶνε στά καλά καθούμενα. Στά καλά καθούμενα κάθονται ἔξω ἀπ’ τήν Ἐκκλησία, κοιμοῦνται… Πλησιάζουν στόν Θεό ὅταν ἔρθει μιά παιδαγωγία. Ἔρχεται ἕνας καρκίνος, ἔρχεται μιά ἀρρώστια, ἕνα ἀτύχημα, ἕνας θάνατος, μιά δυσκολία οἰκονομική, ἐπαγγελματική, καταστροφή… καί λέει νά πάω στήν Ἐκκλησία νά ἀνάψω ἕνα κερί… νά παρακαλέσω τήν Παναγία… νά πάω σ’ ἕνα μοναστήρι… Ἀρχίζει τότε καί θυμᾶται αὐτό πού δέν θυμόταν σέ καμιά περίπτωση προηγουμένως καί ἔτσι πλησιάζει στόν Θεό. Πάρα πολλοί ἄνθρωποι σώζονται μ’ αὐτό τόν τρόπο.

Μέ τήν ἀπόσυρση λοιπόν τῆς χάριτός Του αὐτῆς μᾶς παιδαγωγεῖ καί γι’ αὐτό θά πρέπει νά Τόν εὐχαριστήσουμε. Μᾶς διδάσκει ἔτσι σάν ἀγαθός Πατέρας τήν διαφορά ἀρετῆς καί κακίας. Γιατί μέχρι τότε τά εἴχαμε μπερδεμένα καί λέγαμε τό κακό γιά καλό καί τό καλό γιά κακό. Σκεφτεῖτε καί τόν ἑαυτό σας, ὅταν ζούσατε κοσμικά, πόσο διαφορετικά τά βλέπατε τά πράγματα; Τό ἄσπρο μαῦρο καί τό μαῦρο ἄσπρο. Καί σήμερα, ὅσοι εἶναι ἀκόμα μακριά ἀπό τήν Ἐκκλησία, λένε «γιατί ὄχι καί οἱ ὁμοφυλόφιλοι καί οἱ τάδε καί οἱ τάδε… ὅλοι καλά εἶναι, νά ἔχουμε ἀνεκτικότητα». Τά ἔχουν μπερδέψει τελείως τά πράγματα.

Στήν δεύτερη περίπτωση, ἡ ἀπόσυρση τῆς χάρης εἶναι ἀπό ἀποστροφή, γιατί ἔχουμε κάνει κάτι πολύ βαρύ καί δέν ἔχουμε μετανιώσει. Γίνεται ἀπό ἀποστροφή, ὅταν ἀρνηθεῖς τόν Χριστό ἄς ποῦμε… τότε, λέει, θά πρέπει νά τό καταλάβουμε καί νά προσφέρουμε ἀκατάπαυστη ἐξομολόγηση τῶν ἁμαρτιῶν μας. Θά πρέπει νά κλαῖς μιά ζωή δηλαδή, ὅπως ἔκλαιγε ὁ Δαβίδ. Ἔκανε βαριά διπλή ἁμαρτία, μοιχεία καί φόνο καί ἔκλαιγε μιά ζωή. «Ἡ ἁμαρτία μου ἐνώπιόν μού ἐστι διαπαντός» (Ψαλμ. 50,5). Αἰσθάνθηκε τήν ἀπόσυρση τῆς χάρης καί ἔλουζε κάθε βράδυ τό κρεβάτι του μέ δάκρυα. Ὅταν λοιπόν εἶσαι σ’ αὐτή τήν κατηγορία, πού ἀπό ἀποστροφή ὁ Θεός ἔχει πάρει τήν χάρη Του, τότε πρέπει νά προσφέρεις ἀκατάπαυστη ἐξομολόγηση τῶν ἁμαρτιῶν σου, νά μήν ξεχνᾶς ποτέ ὅτι εἶσαι ἁμαρτωλός καί ὅτι ἔχεις κάνει βαριές ἁμαρτίες καί νά μετανοεῖς γιά αὐτές ἀδιάκοπα μέ δάκρυα καί μέ πιό ριζικό χωρισμό ἀπό τούς ἀνθρώπους. Νά προσέχεις στό ἑξῆς τίς συναναστροφές καί εἰ δυνατόν, νά εἶσαι ἀπομονωμένος, μακριά ἀπό τίς ἀνθρώπινες παρηγοριές, γιά νά μπορέσεις μέ τήν αὔξηση τῶν κόπων νά ἐξιλεώσεις τόν Θεό, ὥστε νά ἐπιβλέψει ὅπως πρίν στήν καρδιά σου. Ὅπως ἦταν πρίν κάνεις αὐτή τή βαριά ἁμαρτία.

Πρέπει ὅμως νά γνωρίζουμε ὅτι ὅταν ἡ μάχη γίνεται μέ πραγματική συμπλοκή ἀνάμεσα στήν ψυχή καί τόν σατανᾶ, ἐννοῶ στήν περίπτωση τῆς παιδευτικῆς παραχώρησης, ὁπότε αἰσθάνεται -ὅπως εἴπαμε- ὁ ἄνθρωπος τήν κακία τῶν δαιμόνων, γιατί τότε βρίσκουν εὐκαιρία οἱ δαίμονες νά ἐπιτεθοῦν, ὅταν πάει νά σβήσει τό κάρβουνο, τραβάει ὁ Θεός τή χάρη Του παιδευτικά… Τότε ἡ χάρη ἀποτραβιέται μέν, ὅπως εἶπα ἤδη, ἀλλά βοηθάει τήν ψυχή χωρίς νά γίνεται ἀντιληπτή, γιά νά δείξει στούς ἐχθρούς τῆς ψυχῆς πώς ἡ νίκη εἶναι μόνο δική της. Τί κάνει ὁ Θεός; Πάει νά συμμαζέψει καί τόν διάβολο ἀκόμα… ἀλλά αὐτός εἶναι ἀμετανόητος. Γιά νά δείξει στόν διάβολο ὅτι τόν νίκησε ὁ ἄνθρωπος καί μόνο, ὁ Θεός ἀποτραβιέται. Ἀλλά στά κρυφά βοηθάει πάλι. Θυμηθεῖτε τήν περίπτωση τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου, ὅταν εἶχε ξεκινήσει τήν ἄσκηση καί εἶχε πάει κάπου ἔξω ἀπό τό χωριό του σ’ ἕνα μνῆμα, σ’ ἕναν τάφο, τοῦ ἐπιτέθηκαν οἱ δαίμονες καί τόν σάπησαν στό ξύλο, στήν κυριολεξία. Τόν σακάτεψαν. Τόν βρῆκαν τέλος πάντων οἱ γνωστοί του σέ ἄθλια κατάσταση, τόν πῆγαν στήν Ἐκκλησία, ἔμεινε κάπου ἕναν χρόνο ἐκεῖ… Ἀλλά τό παράπονό του ἦταν «Θεέ μου, πού ἤσουνα; Δέν μέ ἔβλεπες; Ἐγώ γιά Σένα εἶμαι ἐκεῖ πέρα…»! «Ἐδῶ ἤμουνα καί ἔβλεπα τόν ἀγῶνα σου»! Δέν τόν εἶχε ἐγκαταλείψει ὁ Θεός. Τόν βοηθοῦσε κρυφά, ὥστε νά φανερωθεῖ ἡ προαίρεση τοῦ Ἀντωνίου καί νά φανεῖ ὅτι αὐτός ἦταν πού νίκησε τελικῶς μόνος του. Νά πάρουν καί οἱ δαίμονες ἕνα μάθημα. Καί τό πῆραν τό μάθημά τους οἱ δαίμονες, γιατί μόλις λίγο συνῆλθε, ξαναπῆγε στόν τάφο! Παρόλο πού εἶχε φάει τόσο ξύλο..

Ἡ χάρις στήν ἀρχή συνηθίζει νά καταυγάζει μέ τό φῶς της τήν ψυχή μέ πολύ αἴσθηση. Εἶναι ἡ περίοδος τῆς χάρης. Οἱ Πατέρες διακρίνουν διάφορες περιόδους χάρης καί ἄρσης τῆς χάρης. Ὅταν κανείς μετανοεῖ, στήν ἀρχή, ὁ Θεός τοῦ δίνει πάρα πολλή χάρη πού δέν τήν δικαιοῦται. Τοῦ τήν δίνει τσάμπα, δωρεάν, δέν ἔχει ἐργαστεῖ. Δέν ἔχει κάνει τίποτα, ἀλλά τοῦ τήν δίνει ὁ Θεός πλούσια καί πετᾶς! Λές, τί ὡραῖα εἶναι ἡ ζωή κοντά στόν Χριστό! Χαίρεσαι πάρα πολύ. Ἀλλά αὐτό δέν θά εἶναι μόνιμο. Εἶναι στήν ἀρχή, τό δίνει ὁ Θεός γιά νά σοῦ δώσει θάρρος, νά σέ βοηθήσει νά ξεκινήσεις, γιατί μόνος σου δέν ἔχεις δύναμη νά ξεκινήσεις… στό δίνει γιά νά θυμᾶσαι τί σημαίνει Θεός, τί σημαίνει ἐμπειρία Θεοῦ, ὥστε ἀργότερα, ὅταν θά σοῦ τραβήξει λίγο τήν χάρη γιά νά φανεῖ καί ἡ δική σου ἀγωνιστικότητα, νά ἔχεις τήν ἀνάμνηση καί νά λές: ἄχ, τί ὡραῖα ἦταν τότε… νά τά ξαναζήσω! Νά ἔχεις, ἄς ποῦμε, μία παρακίνηση ἀπό τήν μνήμη ἐκείνων νά ξαναμπεῖς στήν ἴδια ἐμπειρία. Ὁπότε ἐντείνεις τόν ἀγῶνα σου στή δεύτερη φάση, ὅπου ὑπάρχει ἡ ἄρση τῆς χάρης.

Στήν ἀρχή λοιπόν ἡ χάρη εἶναι πλούσια καί καταυγάζει μέ τό φῶς της τήν ψυχή μέ πολύ αἴσθηση. Εἶναι πλέον ὁ ἄνθρωπος σάν νά ζεῖ στόν Παράδεισο. Ὄντως! Καί λέει κανείς τί γίνεται; Ἐγώ εἶμαι εἴκοσι χρόνια στήν Ἐκκλησία καί αὐτός μπῆκε τώρα καί λάμπει. Λάμπει! Εἶναι ἡ δωρεά τοῦ Θεοῦ στήν ἀρχή. Δίνει πολλή χάρη ὁ Θεός. Ἀλλά δέν θά κρατήσει πολύ αὐτό.

Ὅσο προχωροῦν οἱ ἀγῶνες, ἡ χάρη ἐνεργεῖ κατά κανόνα τά μυστήριά της μέ ἄγνωστο τρόπο στήν ψυχή πού θεολογεῖ. Ἐνῶ στήν ἀρχή σοῦ τά δίνει μέ γνωστό τρόπο, μέ φανερό τρόπο, τά αἰσθάνεσαι, τά γεύεσαι ἔντονα τά τῆς Θείας χάρης, ὅσο περνάει ὁ χρόνος καί μαθαίνεις νά πολεμᾶς καί μπαίνεις πιό σωστά στήν πνευματική ζωή, τραβάει ὁ Θεός λίγο τήν δική Του βοήθεια, σάν νά μειώνεται λίγο τό φῶς Του, γιά νά φανεῖ, ξαναλέω, ἡ δική σου ἀγωνιστικότητα καί σέ βοηθάει μέ ἄλλο τρόπο μυστικό, ἄγνωστο. Δέν σέ ἐγκαταλείπει. Ὁ Χριστός μας εἶπε πολλές παραβολές γιά νά μᾶς δώσει τήν εἰκόνα τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ. Μία ἀπό αὐτές εἶναι ἡ παραβολή τῆς ζύμης. Μοιάζει, λέει, ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ μέ μιά ζύμη πού τήν ἔκρυψε ἡ γυναίκα σέ μιά μεγάλη ποσότητα ἀλεύρου καί τήν ἄφησε ἐκεῖ. Αὐτή ἡ ζύμη δουλεύει μυστικά, κρυφά, σιγά-σιγά καί ζυμώνει ὅλο τό φύραμα. Ὅσοι ζυμώνετε τό ξέρετε. Κι ἐμεῖς στό Ἅγιο Ὄρος τό κάνουμε. Παίρνεις μία πολύ μικρή ποσότητα προζύμι, τό βάζεις στό ἀλεύρι, μπορεῖ νά εἶναι καί εἴκοσι κιλά, τό σκεπάζεις, βάζεις καί λίγο ζεστό νερό καί τό πρωί εἶναι ὅλο φουσκωμένο. Ἔχει ζυμωθεῖ ὅλη αὐτή ἡ ποσότητα. Δούλεψε ἀθόρυβα καί μυστικά ἡ ζύμη, τά ἔνζυμα, καί ζύμωσαν ὅλο αὐτό τό ὑλικό, τό ἀλεύρι. Ἔτσι εἶναι καί στά πνευματικά. Ἡ χάρις συνεχίζει νά ἐργάζεται μέσα μας, μυστικά ὅμως τώρα. Στήν ἀρχή ἁπλῶς ἦταν φανερή. Ὁ ἄνθρωπος δέν πρέπει νά ἐγκαταλείπει τόν κανόνα του, τήν προσπάθειά του τήν πνευματική. Ὅσο κι ἄν τοῦ φαίνεται ὅτι δέν προοδεύει, προοδεύει. Ἀλλά πλέον ἡ πρόοδος εἶναι μυστική καί φτάνει σιγά-σιγά νά ζυμωθεῖ ὅλος ὁ ἄνθρωπος καί κάποια στιγμή βέβαια θά καταλάβει ὅτι ἔχει γίνει μιά μεγάλη ἐργασία μέσα του ἀθόρυβα, μυστικά. Ἕνας σύγχρονος ἅγιος Γέροντας ἀπό τό Ἅγιο Ὄρος ἔλεγε τό ὡραῖο παράδειγμα τοῦ ἀεροπλάνου. Ἕνας πού ξεκινάει τήν πνευματική ζωή εἶναι σάν ἕνα ἀεροπλάνο πού ξεκινάει τήν ἀπογείωση. Μόλις ξεκινήσει τό ἀεροπλάνο, λές: πώ, πώ, τί γρήγορα πού φεύγουμε, πῶς φεύγουν τά κτίρια πίσω… Ὅταν βρεθεῖς στόν ἀέρα, λές: Τί ἀκίνητοι εἴμαστε; Κι ὅμως πᾶς πιό γρήγορα! Ἁπλῶς δέν τό καταλαβαίνεις, γιατί δέν ἔχεις ἐκεῖ κτίρια νά δεῖς πῶς φεύγουνε πίσω!

Ἔτσι εἶναι καί στά πνευματικά. Ὅσο προχωρᾶνε οἱ ἀγῶνες ἐνεργεῖ ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ τά μυστήρια μέ μυστικό καί ἄγνωστο τρόπο στήν ψυχή. Στήν ψυχή ὅμως πού θεολογεῖ, δηλαδή πού ἀγωνίζεται. Ὄχι στήν ψυχή πού κοιμᾶται, στόν ἄνθρωπο πού τό ρίχνει στήν τεμπελιά τήν πνευματική. Στόν ἄνθρωπο πού θεολογεῖ, πού μιλάει γιά τόν Θεό. Καθαρίζεται, ὁπότε ἔχει λόγο γιά τόν Θεό. Ἔχει ἐμπειρία τοῦ Θεοῦ καί ἔχει νά πεῖ λόγο γιά τόν Θεό. Στήν πρώτη περίπτωση, στήν ἀρχή δηλαδή, στό ξεκίνημα, ἡ χάρις ἐνεργεῖ ἔτσι πλούσια, φανερά καί ἔντονα γιά νά μᾶς βάλει χαρούμενους στόν δρόμο τῶν θείων θεωριῶν καθώς καλούμασε ἀπό τήν ἄγνοια στή γνώση. Νά μᾶς βάλει στό νά θεωροῦμε τόν Θεό, νά βλέπουμε τόν Θεό. Γι’ αὐτό, ξαναλέω, σοῦ δίνει στήν ἀρχή πλούσια τήν χάρη καί ἔντονη καί μέ γνωστό τρόπο.

Στή μέση, ὅμως, τῶν ἀγώνων θέλει νά φυλάξει τήν πνευματική γνώση καθαρή ἀπό τήν κενοδοξία. Προσέξτε, στήν ἀρχή δέν ἔχεις γνώση καθόλου, εἶσαι στήν ἄγνοια, στό σκοτάδι. Σοῦ δίνει πλούσιο φῶς ὁ Θεός ὥστε νά δεῖς, νά γνωρίσεις. Ὅταν γνωρίσεις ὅμως, ὁ μεγάλος πειρασμός τῆς γνώσης ποιός εἶναι; Ἡ κενοδοξία. Ἡ ὑπερηφάνεια… ἐγώ ξέρω, ὁ ἄλλος δέν ξέρει. Ὁπότε, γιά νά σέ φυλάξει ἀπό τόν μεγάλο αὐτό πειρασμό τῆς γνώσης τήν κενοδοξία, σοῦ τραβάει λίγο τή φανερή χάρη. Πάλι σέ βοηθάει ἀλλά μυστικά. Γιατί, ἄν κενοδοξήσεις, ἄν ὑπερηφανευτεῖς, τά ἔχασες ὅλα. Γίνεσαι ὅμοιος μέ τούς δαίμονες. Οἱ δαίμονες γιά αὐτό πέσανε, ἀπό τήν κενοδοξία τους, τήν ὑπερηφάνειά τους.

Στή μέση λοιπόν τῶν ἀγώνων, ἐπειδή θέλει νά φυλάξει τήν πνευματική γνώση καθαρή ἀπό τήν κενοδοξία, τραβάει τή φανερή χάρη καί μᾶς βοηθάει μυστικά. Τότε, λοιπόν, ὅταν βρεθοῦμε σ’ αὐτή τήν κατάσταση πρέπει νά λυπούμαστε -προσέξτε- μέτρια. Ὄχι ὑπερβολικά, ὄχι νά ἀπελπιστεῖς, ἀλλά νά λυπηθεῖς μέτρια ὡς ἐγκαταλελειμένος, σάν νά σέ ἔχει ἐγκαταλείψει ὁ Θεός. Εἴπαμε μυστικά σέ βοηθάει, ἀλλά ἐσύ θά πρέπει νά λυπηθεῖς γιά αὐτό, ὥστε νά ταπεινωθεῖς περισσότερο καί νά ὑποταχθεῖς στή δόξα τοῦ Κυρίου. Νά πεῖς καί Δόξα σοι ὁ Θεός. Ἀλλά συγχρόνως καί νά χαίρεσαι, ὅταν πρέπει, παίρνοντας φτερά ἀπό τήν ἀγαθή ἐλπίδα. Μή χάσεις τήν ἐλπίδα σου. Ἡ ἐλπίδα εἶναι ἀρετή, μεγάλη ἀρετή καί χρειάζεται πολύ σ’ αὐτή τή φάση πού φαινομενικά σέ ἐγκαταλείπει ὁ Θεός, ὥστε νά συνεχίσεις τόν ἀγῶνα, νά μήν τά παρατήσεις. Καί ἀπό αὐτή τήν ἐλπίδα παίρνεις καί χαρά. Γιατί λυπᾶσαι μέν, ἀλλά γνωρίζοντας ὅτι ἔχει καί λήξη αὐτή ἡ κατάσταση. Τό ξέρουμε, μᾶς τό ἔχει πεῖ ὁ Θεός.

Ἡ πολλή λύπη φέρνει στήν ψυχή ἀπελπισία καί ἀπιστία. Εἶναι ἁμαρτία ἡ πολλή λύπη, προσέξτε το αὐτό. Ἡ πολλή λύπη καί γιά τίς ἁμαρτίες μας ἤ ἡ πολλή λύπη γιά τόν θάνατο κάποιου δικοῦ μας εἶναι κακό, εἶναι ἁμαρτία. Εἶναι ἁμαρτία ἡ ἄμετρη λύπη, δέν τό θέλει ὁ Θεός. Τά ἄκρα εἶναι πάντα τῶν δαιμόνων. Ἡ πολλή λύπη λοιπόν φέρνει τήν ψυχή σέ ἀπελπισία καί ἀπιστία. Καί ἡ πολλή χαρά πάλι. Ἡ ὑπερβολική, ἡ ἄμετρη χαρά πάλι εἶναι ἁμαρτία, γιατί φέρνει τήν ψυχή σέ οἴηση. Ἡ οἴηση εἶναι ἡ ρίζα τῆς ὑπερηφάνειας, κρυφή ὑπερηφάνεια. Οὔτε ἄμετρη λύπη οὔτε ἄμετρη χαρά. Μιλῶ βέβαια γιά αὐτούς πού εἶναι πνευματικά νήπιοι. Ἐμεῖς, δηλαδή, πού εἴμαστε ἀκόμα νήπιοι, πρέπει νά τά προσέχουμε αὐτά. Ἄν προχωρήσεις καί ὡριμάσεις πνευματικά, τότε πιά ἀντέχεις καί νά σοῦ δώσει ὁ Θεός μεγάλες χαρές, νά μήν πέσεις στήν κενοδοξία καί στήν ὑπερηφάνεια καί νά σοῦ δώσει μεγάλες δοκιμασίες, νά μήν πέσεις στήν ἀπελπισία.

Ἀλλά ὅσο εἶσαι νήπιος θά ἀποφεύγεις καί τήν ἄμετρη λύπη καί τήν ἄμετρη χαρά. Γιατί ἀνάμεσα στόν φωτισμό καί τήν ἐγκατάλειψη εἶναι ἡ πείρα, ἡ ἐμπειρία, δηλαδή καί ἀνάμεσα στή λύπη καί τήν χαρά εἶναι ἡ ἐλπίδα. Αὐτό θά διαλέγεις, λέει, τήν ἐλπίδα, οὔτε ὑπερβολική χαρά οὔτε ὑπερβολική λύπη. Καί ὅταν εἶσαι στόν φωτισμό ἤ στήν ἐγκατάλειψη νά ξέρεις ὅτι πρέπει πάλι νά ἐπιλέγεις τήν μεσαία ὁδό, τήν ἐμπειρία. Οὔτε ὑπερβολικά νά χαίρεσαι γιά τόν φωτισμό οὔτε ὑπερβολικά νά λυπᾶσαι γιά τήν ἐγκατάλειψη. Νά ξέρεις ὅτι ὅλο αὐτό εἶναι μία ἐμπειρία πού σοῦ δίνει ὁ Θεός πού θά σέ ὡριμάσει πνευματικά γιά νά φτάσεις εἰς ἄνδρα τέλειο, στήν τελειότητα. «Ὑπομένων ὑπέμεινα τόν Κύριον καί προσέσχε μοι» (Ψαλμ. 39,2) λέει ἡ Ἁγία Γραφή. Καί πάλι «Κύριε, κατά τό πλῆθος τῶν ὀδυνῶν μου ἐν τῇ καρδίᾳ μου αἱ παρακλήσεις σου εὔφραναν τήν ψυχήν μου» (Ψαλ. 93,19). Μέ τήν ὑπομονή σώζεται ἡ κατάσταση. Καί ὁ Θεός θέλει διά πολλῶν θλίψεων ὑπομένοντας νά σωθοῦμε καί νά καρποφορήσουμε. Ἔχουμε πεῖ κι ἄλλες φορές καί στό Ἅγιο Ὄρος, ὅταν κάποιος γίνεται μοναχός, ἀρχίζοντας τήν πνευματική ζωή -αὐτό σημαίνει γίνομαι μοναχός, ἀρχίζω τή ζωή τῆς μετανοίας- τοῦ εὐχόμαστε καλές ὑπομονές. Ἔτσι σώζεσαι μέ τήν πολλή ὑπομονή. Καί τότε θά σέ προσέξει ὁ Κύριος: ὑπομένων ὑπέμεινα τόν Κύριον καί προσέσχε μοι. Καί ἀπό τήν ἄλλη: κατά τό πλῆθος τῶν ὀδυνῶν μου ἐν τῇ καρδίᾳ μου αἱ παρακλήσεις σου εὔφραναν τήν ψυχήν μου. Ἀνάλογα μέ τό πλῆθος τῶν ὀδυνῶν, ἔρχεται καί τό πλῆθος τῶν παρακλήσεων. Κι ἄν πολύ ὑποφέρουμε, πολύ καί θά παρηγορηθοῦμε. Κι ἕνας πού δέν θέλει νά περάσει μεγάλες θλίψεις, δέν θά ἔχει καί μεγάλα χαρίσματα, λέει ὁ Ἅγιος Ἰσαάκ ὁ Σύρος πολύ ὄμορφα. Αὐτά πᾶνε κατ’ ἀναλογία. Ὅταν ἔχεις μεγάλες δωρεές, θά περιμένεις μεγάλες δοκιμασίες καί μεγάλες θλίψεις.

Βλέπετε, πόσο διαφωτιστικοί εἶναι οἱ Ἅγιοί μας, πόσο γνῶστες τῶν πνευματικῶν πραγμάτων καί τῆς πνευματικῆς πορείας πού κάνει μιά ψυχή, διαφόρων ἄς ποῦμε φάσεων τοῦ πνευματικοῦ ἀγῶνα. Νά γιατί χρειάζεται νά ἔχεις ἕναν πνευματικό ὁδηγό, γιατί δέν μπορεῖς νά παλέψεις μόνος σου. Θά σοῦ ἔρθει μιά παιδαγωγική ἐγκατάλειψη καί θά τά χάσεις. Στήν ἀρχή ὅλα εἶναι εὔκολα. Στό ξεκίνημά σου πετᾶς. Ἀλλα μετά τί γίνεται. Γι’ αὐτό, πάντα πρέπει νά ἔχουμε πνευματικό ὁδηγό, πού θά μᾶς κρατάει σ’ αὐτή τήν ὑπομονή, σ’ αὐτή τήν σταθερή ἐλπίδα, ἡ ὁποία εἴπαμε εἶναι μεγάλη ἀρετή, ἔτσι ὥστε νά φτάσουμε εἰς ἄνδρα τέλειο.

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

Ἐρ. : Εὑλογεῖτε. Ὁ Ἅγιος Σιλουανός σέ ποιά περίπτωση ἄρσεως τῆς χάρης ἤταν;

Ἀπ. : Προφανῶς στήν παιδαγωγική. Κατά παιδαγωγία ὁ Θεός τοῦ πῆρε τήν χάρη, γιά νά τόν ὡριμάσει καί γιά νά μήν ὑπερηφανευτεῖ. Εἶναι ὡραῖος ὁ βίος του. Νά τό διαβάσετε αὐτό τό βιβλίο εἶναι πολύ ὡραῖο. Εἶναι καί ἄνθρωπος τῆς ἐποχῆς μας, τοῦ εἰκοστοῦ αἰῶνα. Καί τόν ἔχει γράψει ἕνας ἐπίσης Ἅγιος, ὁ π. Σωφρόνιος Σαχάρωφ. Ὅταν ἦταν στήν ἀρχή τῆς πνευματικῆς του πορείας ὁ Ἅγιος Σιλουανός πῆγε νά προσευχηθεῖ, νά κάνει καθαρή προσευχή -καθαρή προσευχή σημαίνει χωρίς λογισμούς, νά συγκεντρώσεις τόν νοῦ σου στό Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ ἐλέησόν με χωρίς νά σκέφτεσαι τίποτα ἄλλο- καί πῆγε νά γονατίσει μπροστά στήν εἰκόνα καί ἀντί νά βλέπει τήν εἰκόνα, εἶδε ἕναν δαίμονα. Καί λέει, τί πάω νά κάνω ἐγώ τώρα νά προσκυνήσω τόν δαίμονα; Τά ἔχασε. Λέει πάει μέ ἐγκατέλειψε ὁ Θεός… καί ἐκεῖ ἄκουσε μιά φωνή πού εἶπε «αὐτά παθαίνουν οἱ ὑπερήφανοι»! Εἶδε ὁ Θεός μιά διάθεση ὑπερηφάνειας στήν ψυχή του καί γι’ αὐτό παραχώρησε αὐτό τό γεγονός, νά δεῖ ἕναν δαίμονα στή θέση τῆς εἰκόνας. Βεβαίως μετά πῆρε τό μήνυμα ἀπό τόν Θεό «κράτα τόν νοῦ σου στόν Ἅδη καί μήν ἀπελπίζεσαι». Σημαίνει κατέβα ὅσο πιό χαμηλά μπορεῖς, στόν ἅδη, στό κατώτατο σημεῖο, ἡ ἄκρα ταπείνωσις, ἀλλά χωρίς νά ἀπελπιστεῖς. Αὐτός εἶναι ὁ δρόμος γιά νά ἑλκύσεις πάλι τήν χάρη. Γιατί ὁ Θεός στούς ὑπερήφανους δίνει ἀποστροφή, τούς ἀποστρέφεται. «Στούς ταπεινούς δίνει χάρη, στούς ὑπερήφανους ἀντιτάσσεται» (Ἰακ. 4,6). Γιά νά μήν ὑπερηφανευτοῦμε, ὅταν ὑπάρχει τέτοια προδιάθεση καί πάντα ὑπάρχει δυστυχῶς, ὁ Θεός παραχωρεῖ αὐτή τήν παιδαγωγία. Καί βλέπετε ὅλοι οἱ Ἅγιοι εἶχαν παιδαγωγίες καί φοβερές παιδαγωγίες. Ἄν δέν πήγαιναν ἄνθρωποι νά τούς παιδαγωγήσουν, πήγαιναν οἱ δαίμονες, ἄφηνε ὁ Θεός τούς δαίμονες.

Διαβάστε στόν βίο τοῦ γέροντα Ἰάκωβου Τσαλίκη, πού εἶναι πολύ σπουδαῖος σύγχρονος ἅγιος κι αὐτός, πού πηγαίνανε οἱ δαίμονες καί τόν ἔδερναν. Ἦταν ἀκριβῶς παιδαγωγία τοῦ Θεοῦ, γιά νά μείνει σέ ταπείνωση. Καί πράγματι ἔλεγε ὁ γέροντας Πορφύριος, ἄλλος μεγάλος ἅγιος τῆς ἐποχῆς μας, ὅτι αὐτός ὁ γέροντας εἶναι ὁ πιό μεγάλος ἅγιος ἀπό ὅλους καί ὁ πιό κρυφός, ὁ πιό ταπεινός. Ἔχει πιό μεγάλα χαρίσματα ἀπό ὅλους μας, ἔλεγε γιά τόν π. Ἰάκωβο, τόν γέροντα τοῦ Ὁσίου Δαυίδ. Ἄν πᾶτε στήν Εὔβοια στό μοναστήρι ἐκεῖ εἶναι ὁ τάφος του νά προσκυνήσετε.

Ἐρ. : Ἕνας ἄνθρωπος πλησιάζει τόν Θεό κοσμικά, μποροῦμε νά ποῦμε ὅτι εἶναι σκοτισμένος; Κοσμικά ἐννοῶ μέ τήν ἔννοια τῆς δοσοληψίας. Ὅπως εἴπατε ὅτι πολλοί ἄνθρωποι πλησιάζουν τόν Θεό, ὅταν βρίσκονται στό νοσοκομεῖο ἤ ὅταν κάποιος θέλει νά περάσει π.χ. στό πανεπιστήμιο κ.λ.π. Εἶναι μιά κοσμική προσέγγιση. Εἶναι λάθος ὑποθέτω.

Ἀπ. : Λάθος εἶναι ναί.

Ἐρ. : Γιατί κρύβει μιά ἰδιοτέλεια.

Ἀπ. : Ἀκριβῶς.

Ἐρ. : Αὐτός ὁ ἄνθρωπος οὐσιαστικά δέν ἔχει γνωρίσει τήν θεραπευτική τῆς Ὀρθοδοξίας. Εἶναι σκοτισμένος αὐτός ὁ ἄνθρωπος;

Ἀπ. : Σαφῶς.

Ἐρ. : Μπορεῖ οἱ προθέσεις του νά εἶναι ἁγνές. Δηλαδή νά εἶναι καλός ἄνθρωπος, νά κάνει καλές πράξεις… μπορεῖ νά ἔχει καί ἄγνοια.

Ἀπ. : Εἶναι πολύ σκοτισμένος. Γιατί ἄγνοια τί σημαίνει; Ἡ ἄγνοια σημαίνει ἀκριβῶς ὅτι δέν γνωρίζει τόν Θεό. Καλές πράξεις δέν μπορεῖς νά κάνεις ἄν δέν ἔχεις σχέση μέ τόν καλό Θεό. Καί, ἄν θέλετε, δέν ὑπάρχει ἀντικειμενικά καλό. Ὁ μόνος ἀγαθός εἶναι ὁ Θεός (Ματθ. 19,17). Γιά νά κάνεις κάτι καλό, θά πρέπει νά ἔχεις ὡς Α καί ὡς Ω τόν Χριστό. Τό λέει «Εγώ εἶμαι τό Ἄλφα καί τό Ὠμέγα» (Ἀποκ. 1,8). Δηλαδή ἡ ἀρχή καί τό τέλος κάθε πράξης πρέπει νά εἶναι ὁ Χριστός. Τότε ἡ πράξη εἶναι καλή. Ἄν αὐτός ὁ ἄνθρωπος δέν ξέρει τόν Χριστό, δέν μπορεῖ νά κάνει καλό πράγμα. Μά θά πεῖς: Πῶς δέν κάνει; Ἀφοῦ κάνει νοσοκομεῖα, κάνει ἱδρύματα, γράφει καί τό ὄνομά του… παρεμπιπτόντως ἔρχονται καί τά κανάλια καί τόν παίρνουν… Ὁπότε τό καταστρέφεις τό καλό. Μπαίνει ἡ κενοδοξία καί ὅλο σου τόν μισθό τόν παίρνει ὁ πονηρός. Ὁπότε δέν εἶναι καλό. «Τό καλόν ἐάν μή καλῶς γένηται, οὐκ ἔστι καλόν». Ὅταν δέν γίνει μέ σωστό τρόπο τό καλό, δέν εἶναι καλό. Ὁ ἄλλος λέει: «θά πεθάνω καί θά ἀφήσω τήν περιουσία μου στό ἵδρυμα». Ὁ Θεός δέν θέλει ὅταν πεθάνεις, θέλει πρίν πεθάνεις. Γιατί δέν τά δίνεις πρίν πεθάνεις;… Δέν θέλει νά τά στερηθεῖ πρίν πεθάνει, γιατί ἡ ἐλπίδα του εἶναι σ’ αὐτά, δέν εἶναι στόν Θεό. Καταλάβατε; Αὐτό δέν εἶναι καλό. Φαινομενικά γιά τόν κόσμο εἶναι καλό, ἀλλά δέν εἶναι γιά τόν Θεό καλό. Ὄντως εἶναι φοβερά σκοτισμένος.

Ἐρ. : Γιά τούς Ἑβραίους… πού φαίνεται νά ὁδηγοῦν τόν κόσμο σέ παγκόσμιο ἐπίπεδο… Πῶς γίνεται ἕνας λαός μετά ἀπό τέτοια βιώματα…; Καί φαίνεται πώς εἶναι μπροστά…

Ἀπ. : Ἄρα δέν εἶναι μπροστά, ἀλλά κάτω-κάτω. Αὐτό πού εἶναι ἐπιτυχία γιά τόν κόσμο, εἶναι ἀπώλεια γιά τόν ἄνθρωπο τοῦ Θεοῦ.

Ἐρ. : Δέν μποροῦμε ἀπόλυτα νά τούς κατηγορήσουμε ὅτι μᾶς ὁδηγοῦν, εἴμαστε καί ἐμεῖς συνένοχοι.

Ἀπ. : Ἔ, φυσικά. Ἀλλοίμονο! Ἐμεῖς δέν τούς ψηφίζουμε τούς μασόνους; Ἐμεῖς τούς ψηφίζουμε. Ξέρουμε ὅτι εἶναι μασόνοι καί τούς ψηφίζουμε πάλι.

Λοιπόν, γιατί ἀποστράφηκε ὁ Θεός καί γιατί φτάσανε σ’ αὐτή τήν κατάσταση. Εἶναι πολύ ἁπλό, θά σᾶς τό πῶ. Λέει ὁ Θεός ὅτι ἄν φύγει ἕνα δαιμόνιο, πάει σέ ἄνυδρους τόπους. Καί ἄν δέν προσέξει ὁ ἄνθρωπος, ὅταν γυρίσει πίσω τό δαιμόνιο καί βρεῖ σεσαρωμένη τήν οἰκία, σκουπισμένη ἀλλά ἀφύλαχτη καί ἄδεια, λέει, ὡραῖα εἶναι ἐδῶ καί φωνάζει ἄλλα ἑφτά δαιμόνια χειρότερα ἀπό αὐτό καί μπαίνουν ὅλοι μαζί μέσα. Κάτι τέτοιο ἔχει γίνει! Τό ἴδιο γίνεται καί μέ μᾶς τούς βαφτισμένους. Γιατί ἐμεῖς εἴμαστε χειρότεροι ἀπό ὅλους τούς λαούς; Ἐμεῖς εἴμαστε χειρότεροι. Μᾶλλον καί ἀπό τούς Ἑβραίους χειρότεροι εἴμαστε… Γιατί ἀκριβῶς ἔχουμε κάνει αὐτό τό πράγμα καί ἐνῶ ὑποτίθεται εἴμαστε βαφτισμένοι καί ἔχουμε διώξει τόν διάβολο ἀπό τήν ψυχή μας, ἐνεργοῦμε σάν ἀβάπτιστοι. Ὁπότε ἔρχονται ὄχι μόνο οἱ δαίμονες πού φύγανε, ἀλλά ἔρχονται ἑφταπλάσιοι δαίμονες. Γι’ αὐτό εἴμαστε χειρότεροι καί ἀπό τούς ἀβάπτιστους. Δέν εἴμαστε παγκόσμια πρῶτοι στήν διαφθορά; Στίς ἐκτρώσεις, στά σκάνδαλα, στά ἀτυχήματα… Παντοῦ πρῶτοι εἴμαστε. Παγκόσμιες πρωτιές! Γιατί; Πολύ ἁπλά, γιατί ὅταν πάρεις τήν χάρη καί στή συνέχεια τήν βρίσεις, τή φτύσεις… μετά θά τό πληρώσεις. Ἡ ἁμαρτία ἡ ἴδια ἔχει μέσα της τήν τιμωρία. Δέν τό κάνει ὁ Θεός.

Ἐρ. : Φαίνεται ὅμως, πάλι στόν κόσμο, ὅτι ὁ δαίμονας δίνει ἰσχύ σ’ αὐτούς τούς ἀνθρώπους.

Ἀπ. : Βέβαια δίνει… ἄχρι καιροῦ. Ὅλα εἶναι ἄχρι καιροῦ. Μέχρι ὁρισμένο καιρό δηλαδή. Τό λέει ἡ Ἀποκάλυψη ὅτι θά κυριαρχήσει, θά φανεῖ ὅτι θά ἐπικρατήσει σέ ὅλους. Μέχρι πού θά βγεῖ ὁ Θεός καί μέ ἕνα φύσημα θά τόν στείλει στή λίμνη τοῦ πυρός τήν καιομένη μαζί μέ τά ὄργανά του, τόν ψευδοπροφήτη καί τό θηρίο καί ὅλους ἐκείνους πού θά τόν ἀκολουθήσουν. Μέ ἕνα φύσημα! Δέν θά μποροῦσε καί τώρα νά τό κάνει ὁ Θεός; Πῶς δέν θά μποροῦσε! Ἀλλά δέν τό κάνει, γιατί δέν ἔχουν συμπληρωθεῖ ἀκόμα οἱ ἐκλεκτοί. Πρέπει νά συμπληρωθεῖ ὁ ἀριθμός τῶν ἐκλεκτῶν. Πρέπει νά ἔχουμε ἐλπίδα καί πίστη. Νά μή χάσουμε τήν πίστη μας. Τώρα εἶναι οἱ ἔσχατοι χρόνοι, τουλάχιστον νά κρατήσουμε τήν πίστη μας. Εἶναι πολύ σημαντικό αὐτό. Καί ὅταν λέω πίστη… ὄχι θεωρητική πίστη, ὅτι ὑπάρχει Θεός. Αὐτό τό λένε ὅλοι καί οἱ δαίμονες τό λένε… καί οἱ μασόνοι τό λένε, ὅτι ὑπάρχει μιά ἀνώτερη δύναμη. Αὐτό δέν εἶναι πίστη. Πίστη σημαίνει νά ζήσουμε τήν ζωή τοῦ Χριστοῦ. Τουλάχιστον νά ζήσουμε ἐν μετανοία, ἀφοῦ δέν τά τηροῦμε ὅλα. Ποιός τά τηρεῖ ὅλα; Ἀλλά τουλάχιστον μετάνιωσε. Πήγαινε νά πεῖς ἕνα «συγχώρεσέ με Θεέ μου», στήν ἐξομολόγηση. Τόσο δύσκολο εἶναι νά πᾶς πέντε λεπτά νά πεῖς τά κρίματά σου; Γιατί δέν τό κάνεις; Νά τό κάνεις ὅπως τό λέει ὁ Θεός. Αὐτό σέ σώζει. Ἐκεῖ μᾶς χτυπάει ὁ διάβολος. Σοῦ λέει νά μήν τό κάνεις οὔτε αὐτό. Δέν θέλει οὔτε αὐτό, γιά νά σέ πάρει σίγουρα στήν κόλαση μαζί του.

Ἐρ. : Ἡ γνωστή οἰκογένεια… μέ τό ὀγκολογικό κέντρο πού ἔγινε, νοσοκομεῖο γιά παιδιά κ.λ.π. καί ἔβαλαν τό ὄνομα…

Ἀπ. : Δέν τό ξέρω.

Ἐρ. : Ὑπέθεσα ὅτι αὐτό ἐννοούσατε.

Ἀπ. : Ὄχι, γενικῶς τό λέω, πού βάζουν τό ὄνομά τους.

Ἐρ. : Αὐτά τά δίνω ἀγάπη πρός τόν Κύριο. Ἔστω γιά κοινωνικούς σκοπούς, γιά ὁτιδήποτε.. Ἀπορρίπτεται ἀπό τόν Κύριο αὐτή ἡ προσφορά;

Ἀπ. : Αὐτό λέω, ἀπορρίτπεται. Ὅσο μεγάλη κι ἄν εἶναι, ὅσα ἑκατομμύρια κι ἄν δώσεις… Ἐφόσον ὑπηρετεῖς τήν κενοδοξία σου, ἀπορρίτπεται. Τό παίρνει ὅλο ὁ πονηρός. Τί λέει ὁ Χριστός; Θά δεῖς ἄν αὐτό πού κάνουν αὐτοί, τό λέει τό Εὐαγγέλιο. Τό λέει; Τό ἀντίθετο λέει: «μή γνώτω ἡ ἀριστερά σου τί ποιεῖ ἡ δεξιά σου» (Ματθ. 6,1). Τί σημαίνει αὐτό; Ὄχι νά μήν τό μάθει ὁ πλησίον σου καί ἐσύ ὁ ἴδιος νά τό ξεχάσεις. Τί ἔκανε τό δεξί σου χέρι, νά μή τό μάθει τό ἀριστερό.

Ἐρ. : ……………………….

Ἀπ. : Ὁ σκοπός δέν ἁγιάζει τά μέσα. Ἄς τά φᾶνε οἱ ἐπιτήδιοι… Γιατί τώρα ποιοί θά τά φᾶνε;… Εἶναι ἀνθρωπάρεσκοι. Ἀνθρωπάρεσκοι 100%. Δέν τούς ξέρω τούς ἀνθρώπους, δέν τούς κατακρίνω. Μπορεῖ νά εἶναι ἅγιοι. Ἀλλά ὁ τρόπος πού κάνεις κάτι δείχνει πολλά πράγματα.

Σᾶς εἶπα γιά αὐτούς στήν κοινότητα τῆς Ἀλεξάνδρειας; Πού ἤθελε ὁ ἐπίσκοπος νά χτίσει ἕνα σχολεῖο, ὅταν ἀκόμα εἴχαμε ἀνθοῦσα κοινότητα στήν Ἀλεξάνδρεια, δηλαδή πρίν τό 1950 καί εἶχε πολλούς Ἕλληνες ἐκεῖ καί πλούσιους Ἕλληνες. Ὁπότε λέει ὁ ἐπίσκοπος νά χτίσουμε ἕνα σχολεῖο νά μαθαίνουν τά παιδιά ἑλληνικά. Τί πιό λογικό; Κανένας δέν ἔβγαλε νά δώσει.. Ὁπότε ἔβγαλε μιά ἀνακοίνωση στίς ἐφημερίδες καί λέει: θά χτιστεῖ αὐτό τό σχολεῖο καί θά μποῦνε στήν προμετωπίδα τά ὀνόματα τῶν δωρητῶν σέ μαρμάρινη πλάκα κατά σειρά προσφορᾶς! Δηλαδή ὁ πρῶτος θά εἶναι αὐτός πού ἔδωσε τά περισσότερα καί θά ἀκολουθήσουν οἱ ἑπόμενοι. Λοιπόν… μάζεψε χρήματα γιά πέντε σχολεῖα (!) ὄχι γιά ἕνα καί βεβαίως ὅλων ἡ ἀγωνία ἦταν ποιός ἦταν ὁ πρῶτος… Εἶχε καλύψει τήν πλάκα μέ ἕνα πανί καί τούς εἶπε τήν τάδε μέρα θά γίνουν τά ἀποκαλυπτήρια, ἐλᾶτε. Τούς μάζεψε ὅλους λοιπόν.. κατέβασε τό πανί καί τί νά δοῦνε; «Αὐτό τό σχολεῖο ἔγινε λόγω τῆς κενοδοξίας τῶν Ἀλεξανδρέων»! Τούς ἔδωσε ἕνα ὡραῖο μάθημα. Καί δέν μίλησε κανένας. Ἀπό τήν κενοδοξία τους τό χτίσανε. Ἄν δέν ἤξεραν ὅτι θά μπεῖ τό ὄνομά τους κανένας δέν θά ἔδινε. Ὅπως τό ἀπέδειξαν.. στήν ἀρχή δέν ἔδινε κανένας. Καταλάβατε; Αὐτό δείχνει πάρα πολλά, δείχνει σέ ποιόν δουλεύουμε.

Νά σᾶς πῶ ἄλλο, γιατί τό βλέπω καί πονάω. Ὅταν καίγεται ἡ πίστη μας, κανένας δέν μιλάει. Ὅταν θίξεις ἕνα κόμμα, ὅλοι πετάγονται. Μᾶς πονάει πολύ… Γιατί σέ πονάει; Γιατί δουλεύεις ἀνθρώπινα, στό ἀνθρώπινο ἐπίπεδο. Σήμερα χτυπιέται ἡ πίστη ἀλύπητα… κανένας δέν ἐνδιαφέρεται. Ἔχουμε οἰκουμενισμό, ἔχουμε χίλιες δυό αἱρέσεις… κανένας δέν ἐνδιαφέρεται. Ἅμα πεῖς γιά τό κόμμα του ὅμως, θά γίνει θηρίο.

Ἐρ. : ……………………….

Ἀπ. : Ὄχι, βέβαια. Ἐκεῖ πρέπει νά τό κάνεις, ἐκεῖ πρέπει νά θυμώσεις. Σέ δύο περιπτώσεις, λέει ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, ἐπιβάλλεται νά θυμώσεις. Ὄχι ἐπιτρέπεται, ἐπιβάλλεται! Ὅταν ὑβρίζεται ὁ Χριστός καί ὅταν ἀδικεῖται ὁ πλησίον. Ὄχι ὅταν ἀδικεῖσαι ἐσύ, ἀλλά ὁ πλησίον σου! Τότε νά θυμώσεις. Ἐμεῖς θυμώνουμε ὅταν ἀδικούμαστε ἐμεῖς οἱ ἴδιοι.Στόν ἄλλον, δέν βαριέσαι… ἐγώ θά βγάλω τό φίδι ἀπ’ τήν τρύπα;

Ἀρχ. Σάββας Ἁγιορείτης

https://hristospanagia3.blogspot.gr/

http://www.hristospanagia.gr/?p=69358